‘Willen we morgen wakker worden in een volledig gesegregeerd onderwijslandschap?’

‘Het is aan de overheid om de juiste omstandigheden te scheppen waarin kinderen met elkaar leren samenleven in onze maatschappij en zich maximaal kunnen ontwikkelen’, schrijft Jean-Jacques De Gucht (Open VLD): ‘Een gesegregeerd onderwijssysteem kan dit nooit realiseren’.

Artikel 24 van de grondwet garandeert de vrijheid van onderwijs. Als je met andere woorden voldoet aan alle vereisten, kan eender wie onderwijs organiseren. Het is dus perfect mogelijk om morgen een onderwijslandschap te hebben waarbij de kinderen van moslims enkel nog in contact komen met moslims op islamscholen, kinderen van katholieken enkel met katholieken, enzovoorts. Willen we morgen wakker worden in een maatschappij met islamscholen over heel Vlaanderen en Brussel? De realiteit is dat we vandaag al leven in een samenleving waarbij het merendeel van ons onderwijs vanuit een levensbeschouwelijke achtergrond wordt georganiseerd.

Het katholiek onderwijs, dat meer dan 70 procent van ons onderwijs in handen heeft, is historisch gegroeid. De schoolstrijd werd gestreden in een tijd waar de tegenstellingen in de samenleving compleet anders lagen dan vandaag. Het debat gaat nu over gelijke onderwijskansen voor elk kind in de meest ruime zin. Een gesegregeerd onderwijs met een dogmatische kijk op de samenleving, vergroot alleen maar de tegenstellingen. Willen we een samenleving waarin mensen met elkaar in dialoog kunnen gaan, of willen we een  gettovorming in ons denken?

Op woensdag 18 mei berichtten verschillende media over het arrest van de Raad van State dat de beslissing vernietigt van de Vlaamse minister van Onderwijs om de erkenning te weigeren van Plura C, een islamitische geïnspireerde school in Genk. Het vroegere Selam College heeft banden met de islamitisch sociaal-religieuze beweging Milli Görüs.

De weigering is gebaseerd op het advies van de onderwijsinspectie die stelde dat er niet werd voldaan aan één van de 6 erkenningsvoorwaarden. Met name ‘het in het geheel van haar werking eerbiedigen van de internationaal rechtelijke en grondwettelijke beginselen inzake de rechten van de mens en van het kind in het bijzonder’. De beslissing om de school niet ter erkennen, steunt volgens de Raad van State op onbestaande of onvoldoende bewezen feiten. Concreet zou de minister onvoldoende rekening gehouden hebben met ‘nieuwe gegevens’, zoals de gewijzigde samenstelling van de raad van bestuur van de VZW die de school inricht.

Spagaat

In een multiculturele samenleving werkt onderwijs gebaseerd op levensbeschouwing segregatie in de hand. Daarom dringt zich een herziening op van artikel 24 van de grondwet. Het werd destijds in 1831 opgenomen in de grondwet op voorspraak van de katholieke bisschoppen om hun greep op de bevolking middels het onderwijs te versterken. In 2019 hebben we helaas in de Senaat een historische kans gemist om artikel 24 van de grondwet voor herziening te stemmen. Dit dankzij het zwijgen van de groenen, de onoplettendheid van de SP.A-fractie en de koppigheid van diens fractieleider Bert Anciaux.

Wie zich vandaag verstopt achter een wetsartikel dat ingebed is in een monoculturele, katholieke samenleving uit de 19^de eeuw, stelt de ontwikkeling en inburgering van onze jeugd in onze maatschappij op de tweede plaats. Waarom aanvaarden wij dat geloofsovertuiging een kerntaak is van het onderwijs? Als je geen graten ziet in een onderwijssysteem ingedeeld op basis van geloof, dan gooi je bovendien alle argumenten overboord tegen zogenaamde moslimscholen of joodse scholen. De ongemakkelijke spagaat die bijvoorbeeld Ben Weyts of Zuhal Demir vandaag  uitvoeren, wordt pijnlijk duidelijk in het geval van Plura C.

Naast het recht op de vrijheid van onderwijs, heb je ook nog zoiets als het recht van het kind op kwaliteitsvol onderwijs. Het is aan de overheid om de juiste omstandigheden te scheppen waarin kinderen – bij uitbreiding alle burgers – met elkaar leren samenleven in onze maatschappij en zich maximaal kunnen ontwikkelen. Een gesegregeerd onderwijssysteem kan dit nooit realiseren.

Wat we delen, niet wat ons verdeelt

Net daarom verdient het voornemen van de Simonnet basisschool alle lof en navolging. De op 4 mei aangekondigde beslissing van de basisschool in Sint-Martens-Latem om de lessen godsdienst en zedenleer te vervangen door een vak maatschappelijke vorming veroorzaakt nog steeds de nodige deining. Maar het is de school zelf die aangeeft dat deze hervorming zich opdrong, omdat de opdeling in levensbeschouwelijke vakken niet meer van deze tijd is.

Het schoolbestuur neemt als uitgangspunt datgene wat we delen in plaats van wat ons verdeelt. Het is een bewuste keuze voor een inclusieve samenleving, waarbij kinderen en jongvolwassenen met eenieder in contact komen via eenzelfde vak maatschappelijke vorming. In plaats van je alleen maar bezig te houden met de Koran, de Thora of de Bijbel, ga je net in dialoog met de diverse levensbeschouwingen.