‘Wat ons de handdoek in de ring doet gooien, is de bureaucratie binnen het onderwijs’

Jolien Verbrugge werkt in het buitengewoon basisonderwijs. ‘Waarom staat een protocol voorop en wordt het welzijn van een kind niet gezien?’ vraagt ze zich af.

Speelt voort, zegt men tegens ons. Speel uw spel van lezen en rekenen. Speel tikkertje, verstop uw zorgen, schipper mag ik overvaren, ja of nee. Maar soms is het genoeg geweest, ook voor de homo ludens, ook voor de leerkracht.
Men vraagt zich af waarom een leerkracht beslist om uit het systeem te stappen. Waar komt het leerkrachtentekort vandaan? Alsof dat aan externe factoren te wijten is. Wat ons uitkauwt, komt van binnenuit. Wat ons de handdoek in de ring doet gooien, is de bureaucratie binnen het onderwijs.

Ik werk in een school voor buitengewoon basisonderwijs. We vormen een kleine machine van rekenen, taal, emoties, verwerking, spelling, samenleven, waarbinnen kinderen met autismespectrumstoornissen en/of gedragsstoornissen een plek zoeken en veelal ook vinden. Zo deed ook T. dat. Hij was een stil kind dat doorheen jaren bij ons een plaats vond voor zichzelf. Voor T. kostte het langer dan gewoonlijk. Een taalstoornis, werd gezegd.

Tot de dag waarop hij zijn obligatoire spel doorbrak: hij vertelde zijn islamjuf, binnen de vertrouwde schoolmuren, over zijn thuissituatie. Het kostte hem meer moed dan wij ons kunnen voorstellen. Zo kwam het misbruik van T. aan het licht. De school nam de nodige maatregelen, zette de stappen. Zo goed en zo kwaad we konden, probeerden we T. te blijven vergewissen van zijn plek, zijn gevrijwaarde en onconditionele plek bij ons op school.

Een zeer complex systeem werd in gang gezet. T. werd naar een instelling ver weg van alles wat hij vertrouwde geplaatst. In een poging om hem toch op school te krijgen, sliep hij bij zijn klasjuf en de schoolpsycholoog. Elke nacht een ander bed, voor een kind dat getrokken en gesleurd werd na een moedige getuigenis. Alsof hij gestraft werd, alsof zijn spel onderbroken door het papierwerk, labels, bureaucratie ver weg van de realiteit, ver weg van zijn vertrouwde plek.

De chaos voltrok zich een aantal dagen voordat het schooljaar van start ging. Door een pro-forma-keuze verhuisde T. naar een andere school. Alea iacta est, de teerling is geworpen. Het spel is gespeeld. En we verliezen, we verliezen samen met T.. Hij startte in een school die volgens de richtlijnen past bij zijn situatie, de status quo van de casus.

Wij, spelspelers, initieerders van spelling en rekenen, zijn kwaad. Hoe lang kan iemand teleurstellingen als deze dragen? Waarom staat een protocol voorop en wordt het welzijn van een kind niet gezien? Het centrum voor leerlingenbegeleiding trekt niet aan hetzelfde zeel. Een instantie die een dergelijke verantwoordelijkheid draagt, laat een kind in het donker staan op het moment dat hij het meest nood heeft aan licht. Aan het licht van wat hij kent. Het werd hem ontnomen.

Er speelt veel mee, in de keuzes die van hogerhand gemaakt worden, dezer dagen. Maar één ding is zeker: het zijn niet de kinderen. En in zo’n systeem wil ik niet werken.

Jolien Verbrugge werkt op een type 9-basisschool voor buitengewoon onderwijs in Gent.