Vlaamse Vereniging van Studenten slaat alarm: ‘Op sommige plaatsen loopt het helemaal mis’

Steeds meer studenten klagen over de extra werkdruk én over docenten die hen aan hun lot overlaten.

De goednieuwsshow van de universiteiten en hogescholen stuit veel studenten tegen de borst’, zegt Dylan Couck, bestuurder onderwijs van de Vlaamse Vereniging van Studenten (VVS). ‘Dat is ook begrijpelijk, want in de praktijk verloopt niet alles even vlot.’

Vandaar dat nogal wat studenten hun beklag doen op Twitter, een opiniestuk online zetten of de petitie ondertekenen waarin meer aandacht voor hun situatie wordt gevraagd. In het Gentse studentenblad Schamper verscheen zelfs een artikel met als titel Student slaagt door bemoedigende mail rector, waarin de draak wordt gestoken met de online peptalk van de universiteit. ‘Dat is namelijk wat hij (de student, nvdr) het liefste heeft: geen concrete maatregelen om studenten te helpen, geen flexibele omgang met alle pakketten die in essentie zelfstudie zijn geworden. Neen, geef hem maar pure observaties en vage bemoedigende boodschappen. Dat biedt immers de grootste garantie op succes.’

Nogal wat studenten vinden dat er te weinig naar hen wordt geluisterd. Terecht?

Dylan Couck: Ik begrijp dat het soms zo voelt, maar dat wil niet zeggen dat er niets gebeurt. Zo neemt de VVS twee keer per week deel aan een overleg met de universiteiten, de hogescholen, het kabinet van Vlaams minister van Onderwijs Ben Weyts (N-VA) en de administratie. Maar studenten willen natuurlijk weten wat de maatregelen die daar worden genomen concreet voor hen betekenen. In het begin hadden sommigen – vaak terecht – het gevoel dat hun onderwijsinstelling daar vooral via de pers over communiceerde. Er ontstond zelfs een soort opbod over de maatregelen die universiteiten en hogescholen nemen om hun studenten te helpen, en dat zorgde voor verwarring. Het was veel beter geweest als ze gemeenschappelijke maatregelen naar voren hadden geschoven, maar een paar instellingen wilden daar niet in mee stappen.

Nu verschilt de aanpak van instelling tot instelling?

Couck: Inderdaad. Op sommige plaatsen gaat het lesgeven heel goed, op andere loopt het helemaal mis en de meeste instellingen zitten daar ergens tussenin. Die verschillen bestaan trouwens ook tussen opleidingen en lesgevers. Er zijn docenten die hun studenten hebben laten weten dat er geen online lessen worden georganiseerd en dat ze de rest van de leerstof zelf moeten verwerken, terwijl andere al wekenlang online lesgeven. De meeste studenten begrijpen wel dat het nu voor iedereen zoeken is, maar dat neemt hun problemen niet weg.

Uit enquête van de studentenvertegenwoordiging van de UGent blijkt dat liefst 75 procent van de studenten nu meer werkdruk ervaart dan voor de crisis.

Couck: Het vraagt nu eenmaal een grotere inspanning om online les te volgen en daarnaast hebben veel studenten een heleboel bijkomende taken gekregen. Bovendien moet je veel informatie die je normaal gewoon in de les krijgt nu zelf online gaan zoeken. Niet evident.

Ondertussen nemen ook de psychische problemen onder studenten toe. Volgens hetzelfde onderzoek aan de UGent voelt een op de vier zich nu slechter of zelfs veel slechter dan voor de coronamaatregelen.

Couck: De voorbije jaren is er veel te weinig aandacht naar het mentale welzijn van studenten gegaan. We weten er ook niet genoeg over. Een paar jaar geleden bleek uit enquêtes van enkele studentenraden dat er wel degelijk een probleem is, maar wetenschappelijke cijfers zijn er niet. Bovenop de bestaande psychische moeilijkheden zijn er door de coronacrisis ook nieuwe ontstaan. Niet alleen bij studenten met een moeilijke thuissituatie, maar ook bij mensen die zich de voorbije weken heel eenzaam zijn gaan voelen. Zelf heb ik er bijvoorbeeld bewust voor gekozen om tijdens de lockdown op kot te blijven studeren. Thuis zou ik te veel door mijn huisgenoten worden afgeleid. Het gevolg is dat ik al wekenlang alleen ben en dat weegt op den duur echt wel zwaar. Ook wie de lockdown thuis doorbrengt, is vaak eenzaam. Met je ouders praten is toch nog iets heel anders dan contact met vrienden. Hogescholen en universiteiten erkennen niet genoeg dat het daardoor moeilijker is dan anders om grote pakketten leerstof te verwerken.

Mogen we ervan uitgaan dat veel studenten door de coronaperiode minder goede examens zullen afleggen?

Couck: Als men hen hetzelfde examen geeft als vorig jaar, zullen ze hoogstwaarschijnlijk slechter scoren dan de studenten van toen. Daar moeten lesgevers toch wel rekening mee houden. Het kan al een verschil maken om de vraagstelling aan te passen of een klassiek examen door een andere evaluatievorm te vervangen. In sommige opleidingen krijgen studenten nu bijvoorbeeld alternatieve opdrachten in plaats van de gebruikelijke stage. Daarbij moet wel telkens worden afgewogen of hun diploma dan nog evenveel waard is al in andere afstudeerjaren. Aan de ene kant willen onderwijsinstellingen hun studenten nu zo veel mogelijk helpen, maar ze moeten natuurlijk ook over hun kansen op de arbeidsmarkt waken.

Eerstejaarsstudenten hebben het dezer dagen wellicht nog moeilijker. Worden zij genoeg geholpen?

Couck: Daar hebben we tot nu toe niet genoeg aandacht voor gehad. Eerstejaarsstudenten zijn extra kwetsbaar doordat het hen aan ervaring ontbreekt en ze minder vertrouwd zijn met het hoger onderwijs. Zeker degenen die het bij de examens aan het eind van het eerste semester slecht hebben gedaan – wat niet uitzonderlijk is in het eerste jaar – en zich in juni wilden herpakken. Velen hebben stress en voelen zich angstig, en dat helpt natuurlijk niet als je moet studeren.

Zullen er daardoor meer eerstejaars afhaken dan in normale omstandigheden?

Couck: Daar vrees ik voor. Ook op de eerstejaars van volgend academiejaar zal de coronacrisis trouwens nog impact hebben, want het lijkt er niet op dat er dan alweer achthonderd studenten dicht bij elkaar in één auditorium zullen mogen zitten. Dat wil zeggen dat eerstejaarsstudenten sommige vakken van dag één via afstandsonderwijs zullen moeten volgen. Niet ideaal, natuurlijk. Zeker omdat het eerste jaar erg bepalend is voor de rest van je studie.