Vanaf volgende week zullen scholen in Brussel en Wallonië het gebruik van de smartphone in de ban doen. Verbieden is niet altijd de beste optie, weet doctor in de psychologie Elke Geraerts. ‘Maar voor het basisonderwijs valt daar volgens mij wel wat voor te zeggen.’
‘We onderwerpen onze kinderen momenteel aan het grootste ongecontroleerde experiment ooit’, zegt experte Elke Geraerts. ‘Hoewel we nog niet precies weten wat het gebruik van een smartphone doet met het brein van kinderen en jongeren, zou het naïef zijn om te denken dat het geen impact heeft op hun ontwikkeling.’
Bent u daarom voor een verbod van smartphones in scholen?
Elke Geraerts: Vanuit de psychologie weten we dat iets verbieden niet altijd het beste is om te doen, maar voor het basisonderwijs valt daar volgens mij wel wat voor te zeggen.
In het secundair onderwijs zou ik de smartphone niet verbieden, maar het lijkt me wel logisch dat de smartphone niet gebruikt mag worden in de klas, tenzij de les dat vereist. Onderzoek heeft aangetoond dat alleen al de aanwezigheid van een smartphone impact heeft op het cognitief functioneren van mensen, en op de aandacht die er overblijft voor het hier en nu. Zelfs als een smartphone ergens in een broekzak of boekentas zit, gaat daar toch een deel aandacht naartoe, en dat betekent dat er minder focus overblijft voor wat er in de klas gebeurt.
Ik ben wel groot voorstander van sensibilisering in de scholen, niet alleen naar leerlingen, maar ook naar ouders toe. We kunnen mensen zeker wat bijbrengen over de werking van het brein en over hoe de smartphone daar een impact op kan hebben, zowel in positieve als in negatieve zin.
Maar ook ouders moeten hun verantwoordelijkheid nemen, en dat betekent dat ze soms een onpopulaire beslissing zullen moeten nemen. Mijn dochter van 9 heeft als enige van de klas geen telefoon. Het is kwestie van niet te zwichten onder de groepsdruk en te kiezen voor wat goed is voor je kind.
Geven ouders hun kinderen te snel hun eerste smartphone?
Geraerts: Een paar jaar geleden kregen kinderen hun eerste smartphone doorgaans op hun twaalfde, voor hun communie- of lentefeest. Nu ligt die leeftijd een stuk lager. Het is ook wel een makkelijke manier om kinderen bezig te houden.
Maar als volwassenen moeten we ook het goede voorbeeld leren geven. Het is schrijnend om te zien hoe ouders minder aandacht hebben voor hun kinderen omdat ze zelf verslaafd zijn aan hun telefoon.
Waar kan smartphonegedrag op jonge leeftijd toe leiden?
Geraerts: Kinderen met een smartphone vertonen veel meer sedentair gedrag. Ze bewegen en ravotten minder, zoeken minder vaak het avontuur op en gaan minder exploreren. Dat laatste is nodig om een goed begrip van de wereld te krijgen, om risico’s te leren inschatten en om zich sociaal te ontwikkelen. Online zijn we hypergeconnecteerd, offline blijkt dat steeds lastiger.
Wat doen smartphones met ons vermogen om te focussen?
Geraerts: Smartphones zorgen ervoor dat we meer dan vroeger switchen tussen verschillende taken. Wie snel een bericht beantwoordt en daarna verder gaat met zijn werk, kan zich daar niet meer 100 procent op focussen. Onbewust ben je namelijk nog bezig met dat bericht. De impact van afleiding op focus is door vooraanstaande wetenschappers al meermaals aangetoond.
Dinsdag 27 augustus verschijnt Focus is het nieuwe goud. Efficiënt werken en stressvrij leven in een wereld vol afleiding van Elke Geraerts bij Uitgeverij Lannoo.