‘Op sommige scholen zijn messentrekkende jongeren geen marginaal gegeven meer’

‘Gisteren stonden ze “gewoon” met wat messen op de speelplaats te spelen’, vertrouwde een leerlingenbegeleidster me toe. Jongeren die met messen op de speelplaats schermen: het lijkt zo gewoon geworden. En, als je de publieke opinie mag geloven, zijn er weinig tot geen oplossingen.

In de zomervakantie verschenen op sociale media filmpjes van jongeren die met elkaar op de vuist gingen. Vaak ging het om pestgedrag waarbij weerloze slachtoffers voor een meute jongeren, voor de camera’s, werden vernederd.

Doen alsof jongerengeweld geen issue is, is het licht van de zon ontkennen. In sommige regio’s schrikt de politie niet wanneer ze voor de tigste keer wordt opgebeld voor een groepsgevecht op de speelplaats. In bepaalde scholen weet iedereen dat sommige leerlingen gewapend met een mes de lessen volgen. En daar heeft de publieke opinie maar weinig begrip voor: van heropvoedingskampen tot doodstraffen, de voorgestelde oplossingen zijn niet mals.

Het is allesbehalve populair om vandaag te proberen onderzoeken waar dat deviante gedrag vandaan komt. Kan het bijvoorbeeld aan een disfunctioneel gezin liggen, waar niet met de mond wordt gesproken, maar met de vuist? Aan de groepsdynamiek, waardoor antisociaal gedrag misschien wel voorkomt in groep maar niet individueel? Of is er meer? De schoolsituatie? Financiële armoede? Speelt (sub)cultuur een rol? Geweld op sociale media?

Dat zijn vragen die nooit in zulke debatten worden gesteld. Taboes horen thuis in het verleden, niet in het centrum van het publieke debat. Zonder de dader goed te keuren, maar met inzicht in de daad, kun je heus wel een ernstig gesprek voeren over jongerengeweld. Spreken over de rol van omstanders, bijvoorbeeld. Hoe maak je jongeren in groep weerbaar en leer je hen zulke situaties te ontmijnen?

Elke vezel in mijn lijf wil de leerlingbegeleidster ongelijk geven, maar helaas weet ze donders goed wat er op de speelplaats leeft. Ja, op sommige scholen en in sommige buurten zijn messentrekkende jongeren geen marginaal gegeven meer. Laten we daar eens écht over praten.

Amir Bachrouri is voorzitter van de Vlaamse Jeugdraad. Zijn column verschijnt tweewekelijks.