13-01-2023, 06:35Bijgewerkt op: 13-01-2023, 06:35Bron: Belga
In scholen met een minder ervaren lerarenkorps is sinds 2019 de gemiddelde leervertraging groter dan die in scholen met een meer ervaren lerarenkorps. Dat blijkt vrijdag uit de analyse van de meest recente IDP-toetsen van Katholiek Onderwijs Vlaanderen door onderwijseconomen Kristof De Witte en Letizia Gambi (KU Leuven). Voor het eerst onderzochten De Witte en zijn team ook de invloed van het lerarentekort op de leerprestaties.
Sinds het begin van de coronacrisis zijn de leerprestaties in alle leergebieden, behalve in mens & maatschappij, gedaald. Die trend bleef ook in 2022 zich voortzetten, blijkt uit het onderzoek. De leervertraging is het grootst voor Nederlands, waar de gemiddelde leerling vorig jaar ongeveer vijftien lesweken vertraging opliep in vergelijking met 2019. Voor Frans gaat het om negen lesweken, voor wiskunde vijf en voor wetenschap & techniek vier. Opvallend is dat de negatieve trend versnelt voor Nederlands, wiskunde en Frans. Zelfs voor wiskunde is er opnieuw een terugval, ondanks de beperkte kentering in 2021.
Voor het eerst onderzochten De Witte en zijn team ook de invloed van het lerarentekort op de leerprestaties. De onderzoekers stellen vast dat wanneer een gemiddelde basisschool met dertien leraren een vacature niet kan invullen, dat leidt tot een leervertraging die het equivalent is van 2,1 lesweken in Nederlands en 2,6 lesweken in wiskunde.
Katholiek Onderwijs Vlaanderen spreekt over een ‘zorgwekkend resultaat’, zeker omdat het aantal scholen met een lerarentekort aan het hoog tempo toeneemt. Terwijl een gemiddelde school in het schooljaar 2020-2021 zeven weken geen leraar vond om voor de klas te staan, liep dat in het schooljaar 2021-2022 op tot elf weken. Bovendien had vorig schooljaar maar 30 procent van de scholen geen problemen om vacatures in te vullen, terwijl dat het schooljaar daarvoor nog 45 procent was.
Niet alleen het tekort aan leerkrachten heeft een invloed op de leerprestaties, maar ook de samenstelling van het lerarenteam. De gemiddelde daling in leerprestaties is beduidend hoger in scholen met een minder ervaren lerarenkorps (aandeel leraren met minder dan tien jaar ervaring), terwijl er een positieve evolutie in leerprestaties is in scholen met een ervaren lerarenkorps (aandeel leraren met meer dan 26 jaar ervaring).
Voor Lieven Boeve, directeur-generaal van Katholiek Onderwijs Vlaanderen, bevestigen de resultaten van het onderzoek wat de koepel en scholen al langer aanklagen. ‘Het lerarentekort is een problematische factor om de leervertraging, zeker na de coronacrisis, aan te pakken’, zegt hij. ‘Er moeten structurele maatregelen komen.’
Zo roept hij opnieuw op om leraren met een masterdiploma ook naar diploma te betalen in het basisonderwijs. Daarnaast moeten directies een echt personeelsbeleid kunnen voeren met een jaaropdracht voor de leraar in plaats van een lesopdracht, zegt Boeve. ‘We willen de leraren die we hebben ook houden door hen uit te spelen op hun sterktes en ambities en de vlakke lerarenloopbaan te doorbreken.’
Vlaams minister van Onderwijs Ben Weyts (N-VA) wijst er in een reactie op dat hij sinds de start van de regeerperiode structurele maatregelen heeft genomen tegen het lerarentekort en dat die ‘stilaan ook vruchten beginnen af te werpen’. ‘Er is een recordaantal zij-instromers, méér inschrijvingen in de lerarenopleidingen, steeds meer scholen die gebruikmaken van de nieuwe lerarenbonus’, aldus Weyts. ‘We werken in samenspraak met de onderwijspartners aan nog meer maatregelen. In de tussentijd roepen we iedereen op om het onderwijs positief mee in de markt te zetten als een wervende sector die steeds meer mensen lokt.’
