‘Nieuwe taal leren na je pensioen? Vlaamse regering duwt de cursussen in het verdomhoekje’

Een grote groep lesgevers uit het volwassenenonderwijs vraagt de Vlaamse regering om de financiering van de cursussen vreemde talen te herbekijken. ‘Vlamingen stonden tot voor kort bekend om hun brede talenkennis. Willen we die troef nu weggooien?’

‘Een vreemde taal leren is alsof je een ander mens wordt,’ zegt Haruki Murakami. Dat beseffen velen maar al te goed in Vlaanderen, waar meertaligheid al eeuwenlang onze troef is. Jammer genoeg duwt de Vlaamse Regering de cursussen vreemde talen in het volwassenenonderwijs steeds verder in het verdomhoekje. We zien deze evolutie met lede ogen aan en vrezen voor de gevolgen.

Vroeger kenden we in Vlaanderen een fijnmazig aanbod vreemde talen in het volwassenenonderwijs. Door het beleid verminderde jaar na jaar het aanbod Duits, Engels, Italiaans, Spaans en andere vreemde talen in Vlaanderen. Sommige talen kan je alleen nog maar op beginnersniveau leren.

De Vlaamse Regering zet volop in op inburgering en beroepsopleidingen om mensen onmiddellijk klaar te stomen voor de arbeidsmarkt. De financiering van een cursist Nederlands voor anderstaligen (NT2), (tweedekansonderwijs (TKO) of beroepsopleidingen is veel gunstiger dan die van een cursist uit de afdeling Vreemde Talen. Concreet betekent dit dat een cursist Vreemde Talen minder lestijden oplevert dan een cursist in de beroepsopleidingen. Nogal logisch dat de directies volgen en hun lestijdenpakket oriënteren naar opleidingen die meer lestijden genereren.

De fusies in het volwassenenonderwijs hebben het aanbod ook “gerationaliseerd”. Dit wil zeggen dat brede vorming, waaronder het vreemdetalenonderwijs valt, alsmaar verder wordt afgebouwd. Vooral de begincursussen van de taalcursussen worden ingericht, vervolgcursussen worden geschrapt en/of gecentraliseerd. Het kleinere lessenaanbod zorgt ervoor dat werkende volwassenen ’s avonds nog ettelijke kilometers naar een CVO moeten rijden, willen ze een vreemde taal bijleren, wat geen evidentie is. Anderzijds staan niet alle cursisten te springen om als alternatief online communicatief te zijn.

Waarom is het zo belangrijk om een vreemde taal te leren?

Een vreemde taal leren draagt bij tot de interesse in en verdraagzaamheid voor andere culturen en dus tot een tolerante en open maatschappij, waar een andere taal of cultuur niet als een bedreiging maar als een verrijking wordt gezien. Zo zorgt vreemdetalenonderwijs voor een betere en inclusievere samenleving.

Een nieuwe taal leren geeft mensen een nieuw perspectief. Voor veel volwassenen is de taalles een aangename afwisseling van het werk en het gezin. Het helpt je om uit je comfortzone te stappen, nieuwe mensen te ontmoeten en problemen te relativeren. Vreemdetalenonderwijs draagt in die zin bij aan burn-outpreventie en dus opnieuw aan een betere samenleving.

Veel mensen leren een nieuwe taal na hun pensioen. Zo blijven ze mentaal actief, hebben sociale contacten en nemen deel aan cultuur. Onderzoek heeft meermaals aangetoond dat senioren zo langer gezond blijven. Dit betekent minder belasting van de gezondheidszorg, en ook hierdoor een betere samenleving.

Het beleid moedigt Vlamingen aan om te sporten en levenslang te bewegen en gezond te blijven. Het doet dit onder andere door sportclubs te subsidiëren. Dit doet ons nadenken over de vraag waarom men dit ook niet kan doen voor de Vlamingen die een vreemde taal willen leren. Cursisten in de hogere niveaus worden financieel afgestraft. Ze moeten meer betalen, als zij hun geleerde taal op een hoog niveau willen onderhouden. Wat zouden we ervan denken wanneer mensen na drie jaar voetballen of tennissen extra lidgeld moeten betalen? Waar is de logica?

Welke boodschap geven we aan de talrijke mensen die familie hebben in het buitenland wanneer zij de taal van hun verwanten willen leren? Welke boodschap geven we aan buitenlanders in Vlaanderen die – naast Nederlands- een andere taal willen kunnen spreken?

Vlamingen stonden tot voor kort in de wereld bekend om hun brede talenkennis. Op het internationale toneel bekleden wij vaak topfuncties, net omdat we zo meertalig zijn. Het lijkt erop dat we onze troef nu weggooien door helemaal op onszelf terug te plooien. We riskeren niet alleen om onze internationale positie kwijt te spelen, maar ook om het vreemdetalenonderwijs aan de privémarkt over te laten, waardoor het enkel nog voor een geprivilegieerd publiek bereikbaar is.

Wij stellen voor om op vele plaatsen in Vlaanderen een breed aanbod aan vreemde talen te voorzien, zodat men een vreemde taal naar keuze kan leren en dit op een grondige en duurzame manier.
Wij, leerkrachten in het volwassenenonderwijs, vinden dat je in Vlaanderen het recht hebt op een brede vorming, op levenslang en levensbreed leren. Ook als het om opleidingen gaat die de Vlaamse Regering niet onmiddellijk op de arbeidsmarkt kan benutten.

Dat betekent dat we vragen om de financiering van de vreemde talen in volwassenenonderwijs te herbekijken en ze zoals NT2 (Nederlands) te financieren. De talrijke voordelen zullen zich snel op vele andere vlakken in onze maatschappij laten zien.

Deze bijdrage is ondertekend door leerkrachten uit CVO Semper, CVO Crescendo, CVO VOLT, CVO LBC, CVO FOCUS, CVO Hasselt en anderen. Zij hebben ook een petitie opgestart.
De ondertekenaars zijn: Eric Adams, Nicoletta Andreose, Fernanda Arias Cardenaz, Giovanna Bergonzoni, Sofie Beunckens, Arne Brackelaire, Prof. Dr. Kris Buyse, Federico Cannelloni, Imene Chabi, Veerle De Donder, Francis De Meulemeester, Leen De Munck, Inge De Smedt, dir Annelies De Ville, Jolien De Vriendt, Katrien Debecker, Christel Deckers, Roberta Deodato, Leen Depril, Lucy Dewit, Fernando Diaz Ruiz, Estefanía Duretz Guillén, Gemma Escuer Sulé, Pedro Estudillo Ruiz, Annemie Eyckmans, Theo Flebus, Carla Fraeys, Silvia Fratini, Beatriz Gómez Alberdi, Céline Goor, Maja Hadziegric, Freia Haleyt, Kristien Helsen, decaan Alex Housen, Catherine Hox, Ad Jacobs, Lief Janssens, Rita Joly, Nathalie Ketelbuters, Ingrid Kremer, Arturo Ladron de Guevara Espindola, Sabine Lauwers, Ingrid Liebert, Eva Llamazares, Rocio Lopez Alonso, Carla Maeyens, Evelyn Martens, Kris Mathay, Marnik Mijten, Kristel Mot, Bénédicte Nerinckx, Prof. Dr. Ann Peeters, Prof. Dr. Bart Philipsen, Marie Preclikova, Alba Queralt Bassa, Mauricio Ramirez, Lucy Ramirez-Sanchez, Renilde Rits, Maria José Rivas Lopez, Elke Rondags, Anneleen Rouffaer, Gemma Rovira, Hilde Ruttens, Alexander Schrijvers, Anna Selga Feixas, Wendelin Serneels, Steven Serré, Ilse Smolders, Sigalit Tudezca, Ilse Van Baelen, Christina Van Camp, Geert Van de Water, Marielle Van den Eede, Chantal van Hoof, Isabelle Van Hoof, Simon Van Rietvelde, Lucien Van Saet, Kris Van Tendeloo, Ann Vandeneynde, Marleen Vandeweyer, Christel Vangehuchten, Elke Vanheusden, Nancy Vanweddingen, Jessica Verdi, Vera Verelst, Sarah Verhasselt, Wim Verlinde, Laura Vermeylen, Isabel Verschoren, Frauke Verstuyf, Anh Vu Bui , Aagje Weynants, Kathleen Wielemans en An Wouters.