‘Nieuwe Digisprong valt toe te juichen, als we leren uit de lessen van het verleden’

‘Schoolbesturen autonomie geven responsabiliseert hen, maar iedereen los van elkaar laten beslissen hoe ze het geld voor laptops juist gaan besteden heeft ook grote nadelen’, schrijven Johan De Wilde en Els Talloen over de plannen van de nieuwe Vlaamse regering over digitalisering in het onderwijs.

Het regeerakkoord stelt dat digitalisering een belangrijke hefboom is voor onderwijskwaliteit en voorziet naar verluidt 400 miljoen voor een nieuwe Digisprong. Een forse nieuwe investering in laptops voor leraren én leerlingen kondigt zich aan. Als LOP-voorzitter secundair onderwijs in Aalst, directie en onderwijsdeskundige van de Armoedevereniging Mensen voor Mensen in dezelfde stad, kunnen wij ons hierin vinden.

Leerlingen en burgers tout court hebben computervaardigheden nodig en leerlingen die in armoede leven ervaren extra uitdagingen om hun van digitale skills te ontwikkelen. Als de Vlaamse Regering stelt dat ze van onze scholen ware kansenmachines voor onze jeugd wil maken, voelen we ons, als lid van het lokaal overlegplatform gelijke onderwijskansen, zo vrij haar enkele suggesties te doen. Het zijn misschien ideeën die minder oppoppen in de contacten van Diependaele I met de EDTech-sector die in tegenstelling tot de LOP’s wel expliciet vermeld wordt.

Vanuit ons werk in het LOP stellen we immers vast dat de eerste Digisprong voor verbetering vatbaar was. Schoolbesturen autonomie geven responsabiliseert hen, maar iedereen los van elkaar laten beslissen hoe ze het geld voor laptops juist gaan besteden heeft ook grote nadelen. Over twee minder bekende willen we het hier hebben.

Niet iedereen die een laptop nodig had, kreeg er in de eerste sprong een of mocht die ook meenemen naar huis, terwijl een computer wel handig – zo niet noodzakelijk is – voor bijvoorbeeld opzoekings- en schrijfwerk of het opvolgen van de berichten op Smartschool. Sommige scholen verminderden het ongemak door voor goed uitgeruste gratis studieplekken te zorgen tot 18 uur en hielden extra computers achter de hand om in bruikleen te geven, maar in het weekend en tijdens de schoolvakanties bleven scholen gesloten. De vraag naar computers in bruikleen was in bepaalde scholen groter dan het aanbod, waardoor bijvoorbeeld voorrang gegeven werd aan leerlingen in de A-stroom boven die van de B-stroom. Zelfs in gemeenten waar andere diensten in de bres sprongen en gratis extra laptops verdeelden, kwamen die niet altijd bij de juiste mensen terecht.

Zoals de nieuwe Vlaamse Regering stelt in haar paragraaf ‘Een structurele aanpak van armoede’, brengt armoede schaamte teweeg en moet armoede eerst herkend worden om haar te kunnen bestrijden. Hoewel, in dit concrete geval zijn er ongetwijfeld verdelingsmechanismen te bedenken die mensen de schaamte besparen om aan te kloppen voor een laptop die ze nodig hebben om niet meteen van de band te vallen in de kansenmachine.

Een tweede probleem komt aan het licht wanneer leerlingen van school veranderen. Wie een computer ter beschikking had van de vorige school, moet die inleveren en hij krijgt er niet noodzakelijk een andere op de nieuwe school. Daar worden ze misschien standaard aan leerlingen van een ander jaar gegeven, die ze dan kunnen houden tot ze afstuderen… of van school veranderen. Zelfs wie een eigen computer heeft, kan voor een nieuwe richting een andere, betere en duurdere computer nodig hebben, soms zelfs van het specifieke type waar die ene school mee werkt.

Autonomie is goed, maar stroomlijning en betere buffers zijn noodzakelijk als Diependaele I haar geld effectief, efficiënt en rechtvaardig wil inzetten in functie van haar hogere doelen op de lange termijn en haar scholen de ware kansenmachines zouden worden zoals Diependaele I belooft.

In het warm en welvarend Vlaanderen waar de regering naar streeft zal de Minister van onderwijs ongetwijfeld afstemmen met die van Welzijn en Armoedebestrijding, Cultuur en Gelijke Kansen, Wonen en Digitalisering zodat de leerling een huis heeft waar hij op internet kan en met alle applicaties aan de slag kan.

Johan De Wilde is lerarenopleider bij Odisee hogeschool en LOP-voorzitter SO Aalst.

Els Talloen is directeur van KSO, Stedelijke Academie voor Beeldende Kunsten.

Nele Buyl is themawerker onderwijs bij Mensen voor Mensen Aalst (vereniging waar armen het woord nemen).