‘De tien geboden in de klas? Onderwijs kan nooit helemaal neutraal zijn’

In elke schoolklas in de Amerikaanse staat Louisiana moeten vanaf volgend schooljaar de tien geboden worden geafficheerd. Helemaal aan het eind van de jaren zeventig hingen die ook in mijn eigen lagere school aan het krijtbord . Erboven prijkten de staatsieportretten van koning Boudewijn en koningin Fabiola. Dat eerste moet een initiatief van de juf zijn geweest, het tweede een richtlijn van de overheid.

Vandaag zou de Vlaamse overheid het niet in haar hoofd halen om scholen zoiets op te leggen, en de onderwijskoepels ook al niet. Het Go! gemeenschapsonderwijs streeft totale neutraliteit na door religieuze kentekens uit de klas te weren. Het Katholiek Onderwijs Vlaanderen is veel coulanter, maar verplicht scholen ook niet om kruisbeelden op te hangen.

Toch vind je in veel Vlaamse schoolklassen symbolen en afbeeldingen die niet zo neutraal zijn. Zo ken ik een klasje uit het lager onderwijs waar sinds jaar en dag een foto van de IJzertoren aan het prikbord hangt en een leerkracht Frans die een affiche met de anarchistische leuze ‘Ni Dieu ni maitre’ een plekje heeft gegeven naast de tabellen met de werkwoordstijden.

De voorbije jaren spotte ik in scholen wel meer van die al dan niet verdoken boodschappen: van De zeven werken van barmhartigheid en de aankondiging van een Rodenbachviering tot een fotootje van het standbeeld van een Black Lives Matter-activiste in Bristol en een vergeeld krantenknipsel over voetballer Ruud Gullit die zijn Gouden Bal aan Nelson Mandela schonk.

Soms verwijzen die prenten gewoon naar de leerstof (een foto van Rosa Parks in het geschiedenislokaal) of gaat het om symbolen waarmee de school een signaal wil geven (een regenboogpad op de speelplaats). Maar af en toe gaat het louter om de overtuiging van één leerkracht, en die zou hij of zij eigenlijk moeten thuislaten. Al is het natuurlijk een illusie dat een leraar – of het onderwijs als geheel – ooit helemaal neutraal kan zijn. De samenleving kan onmogelijk buiten de schoolmuren worden gehouden, en dat is ook niet wenselijk.

Imam Khalid Benhaddou, die geen voorstander is van regenboogvlaggen en andere symbolen in het onderwijs, zei in De Morgen dat scholen hun leerlingen moeten tonen hoe de realiteit er in al haar diversiteit uitziet. Dat vat het wel zo’n beetje samen. Mits al die leerlingen ook worden opgevoed tot kritische volwassenen die in staat zijn om hun eigen mening te vormen. En dát is vandaag misschien wel de grootste uitdaging van allemaal.