‘Moeten we binnenkort echt halftijdse scholen voor angstige tieners oprichten?’

In Londen is er een speciale, deeltijdse school voor leerlingen met angststoornissen. Hebben we zoiets ook in Vlaanderen nodig? ‘Er zijn zeker jongeren die zo angstig zijn dat ze op school moeilijk kunnen meedraaien’, schrijft Knack-redactrice Ann Peuteman in haar column De Zoetzure Dinsdag. ‘Maar kunnen we niets anders verzinnen dan hen thuis les laten volgen of in aparte scholen onder te brengen?’

Nona (17) zat in het zesde leerjaar toen de pandemie uitbrak. Twee maanden lang kon ze niet naar school en kreeg ze ook geen les. Ook de rest van het schooljaar kwam ze haast niet meer op school. Eerst werd ze zelf ziek, en daarna ging de school weer dicht wegens een hevige coviduitbraak in vier van de zeven klassen. Daardoor kregen de zesdeklassers in juni ook amper de gelegenheid om afscheid te nemen van elkaar en hun vertrouwde schooltje.

Doodzenuwachtig stapte Nona aan het begin van het volgende schooljaar door de poort van een groot college waar ze haast niemand kende. Door de strikte afstandsregels en de mondmaskerplicht maakte ze er ook niet meteen nieuwe vrienden. Bovendien ging haar nieuwe school een paar weken later weer even dicht en werd vervolgens op deeltijds afstandsonderwijs overgeschakeld.

Het was kort na de kersvakantie, toen de bijna tweeduizend leerlingen voor het eerst weer terzelfdertijd op school waren, dat Nona haar eerste paniekaanval kreeg. Het werd haar zwart voor de ogen, ze moest naar adem happen en dacht echt dat ze doodging.

Het zou niet bij die ene keer blijven. Gaandeweg volgden de paniekaanvallen elkaar sneller op terwijl het meisje steeds angstiger werd en op den duur helemaal uitgeput raakte. Toen ze ook nog opvallend veel gewicht begon te verliezen, stapte haar moeder met haar naar een psycholoog en daarna naar een jeugdpsychiater. Die schreef haar niet alleen therapie en medicatie maar ook een aangepast lesrooster voor.

Sinds het tweede semester van het derde middelbaar gaat Nona alleen nog ’s ochtends naar school. In de namiddag volgt ze de les thuis op haar laptop.

Nona is niet de enige. Van de directeurs van heel verschillende secundaire scholen hoorde ik onlangs dat ze allemaal wel een paar leerlingen hebben die op doktersvoorschrift de helft van de tijd afwezig zijn. In veel gevallen gaat het om scholieren die met een angststoornis worstellen en geregeld een paniekaanval krijgen.

Al zijn er ook tieners die op vaste momenten afwezig zijn omdat ze anders helemaal overprikkeld zouden raken. Sommigen komen drie dagen per week of alleen in de voormiddag naar school, anderen blijven systematisch thuis wanneer er bijvoorbeeld groepsactiviteiten, zoals een toneelopvoering, sportdag of daguitstap, op het programma staan.

Nogal wat directeurs hebben zo hun bedenkingen bij die doktersattesten. Niet dat ze twijfelen aan de vaak verlammende mentale problemen die hun leerlingen ondervinden.

Alleen zijn ze er niet van overtuigd dat thuis les volgen de beste oplossing is. ‘Vaak schrijven artsen deeltijds afstandsonderwijs voor om tieners op adem te laten komen terwijl hun behandeling wordt opgestart’, zegt de directeur van een atheneum. ‘Maar doordat zij soms een jaar of langer op geschikte psychische hulp moeten wachten, wordt dat op den duur haast een permanente regeling. Ik probeer zo’n leerling er dan wel van te overtuigen om, mits wat aanpassingen, voltijds terug naar school te komen. Maar ik kan hem natuurlijk natuurlijk niet verplichten. Een doktersattest is een officieel document dat ik moet respecteren.’

Het is net om te vermijden dat jongeren met mentale problemen op doktersvoorschrift thuisblijven of zelfs spijbelen dat een Britse school een speciale afdeling voor hen heeft opgezet. In de London Park School Hybrid, die in september de deuren opende, gaan de leerlingen maar één dag per week naar school. Voor de rest krijgen ze afstandsonderwijs.

Veruit de meeste jongeren die er schoollopen, lijden aan een angststoornis die tijdens de pandemie is begonnen. Doordat de hybride afdeling deel uitmaakt van een gewone school, hebben ze ook nog contact met de ‘voltijdse leerlingen’, met wie ze onder meer de cafetaria delen en ook sportles krijgen.

Op die manier blijven ze toch deel uitmaken van de groep. De directie hoopt dat sommigen uiteindelijk weer elke dag op school zullen kunnen zijn.

Wanneer ik Nona vraag of die Londense school iets voor haar zou kunnen zijn, aarzelt ze. ‘Het lijkt me tof om met lotgenoten in de groep te zitten. Dan zou ik me toch een beetje minder een freak voelen’, zegt ze. ‘Aan de andere kant vind ik één dag per week naar school gaan wel erg weinig. Ik voel me nu al zo eenzaam. De laatste keer dat ik een beste vriendin had, was in het zesde leerjaar.’