‘Mijn nieuwjaarswens? Een geschikte plek voor élke leerling’

Deze week keren duizenden Vlaamse leerlingen na veertien dagen vakantie terug naar school. Maar dat geldt niet voor iedereen. ‘Sommigen zitten thuis doordat er nergens plaats voor hen is’, schrijft Knack-redactrice Ann Peuteman in haar column De Zoetzure Dinsdag. ‘Dat is al even tragisch als verontrustend.’

Het was schrikken voor S. (14) en zijn ouders. Niet alleen door de vier onvoldoendes op zijn kerstrapport, maar vooral omdat zijn klastitularis tijdens het oudercontact zei dat ze beter een andere school kunnen zoeken. Humane wetenschappen is duidelijk niets voor hem en ook een andere richting binnen de doorstroomfinaliteit zou hij niet aankunnen. Dus zit er niets anders op dan overstappen naar een andere school, want het college biedt geen technische of beroepsgerichte opleidingen aan.

Natuurlijk kan S. er het schooljaar nog afmaken, maar dat zou volgens zijn klastitularis tijdverlies zijn. In juni zou hij dan onvermijdelijk een B-attest of een C-attest krijgen. Die boodschap kwam hard aan. Wat moesten de ouders van S. doen? Hun zoon halsoverkop in een andere school inschrijven? Maar waar dan? En welke richtingen bestaan er zoal in de dubbele finaliteit? Omdat ze geen overhaaste beslissingen wilden nemen, is S. na de kerstvakantie gewoon naar zijn oude school teruggekeerd. Ook al zit hij daar volgens de klassenraad niet op zijn plek.

S. is zeker niet de enige Vlaamse leerling die maar moeilijk zijn plek vindt in het Vlaamse onderwijs. Honderden scholieren vallen tussen de mazen van het net of dreigen daar op den duur te belanden. Over mijn onderwijswens voor het nieuwe jaar hoef ik dan ook niet lang na te denken: dat álle Vlaamse leerlingen in een school niet al te ver van huis een plek krijgen waar ze echt tot hun recht kunnen komen.

Ik hoop op een plek voor E. (13), die in september in het eerste jaar van de B-stroom startte. In de basisschool kon ze maar moeilijk volgen en uiteindelijk raakte ze er niet verder dan het vierde leerjaar. Volgens haar moeder komt dat door haar autismespectrumstoornis, maar ook doordat ze dyspraxie en dyscalculie heeft. Het helpt wel dat ze op school altijd een laptop mag gebruiken, meer tijd krijgt voor taken en toetsen en zich in een stiltekamer mag terugtrekken als het in de klas te druk wordt, maar toch wordt de kloof met haar klasgenoten almaar groter. In het eerste semester van dit schooljaar behaalde ze niet één voldoende. Na de herfstvakantie werd haar moeder uitgenodigd voor een gesprek met de directeur. ‘Zo kan het echt niet verder. Het is voor iedereen beter als uw dochter naar het buitengewoon onderwijs overstapt’, zei hij. Daar was de moeder van S. het eigenlijk wel mee eens. Alleen is er nergens plaats. De enige vrije plek op maat van haar dochter is helemaal aan de andere kant van het land.

Een plek voor C. (15), een leerling uit de richting schilderen en decoratie die ondertussen al bijna twee maanden niet meer naar school gaat. Begin november werd hij definitief uitgesloten. De aanleiding was de zoveelste vechtpartij op de speelplaats. Eerder was hij al zwaar op de vingers getikt omdat hij een lerares had bedreigd, een stoel naar een paar klasgenoten had gegooid en zo goed als nooit op tijd op school arriveerde. Nieuw waren die gedragsproblemen niet: C. werd al twee keer eerder van school gestuurd. Daardoor hebben zijn grootouders, bij wie hij inwoont, nu de grootste moeite om een school te vinden die hem wil inschrijven. De dichtstbijzijnde school die niet volzet is en C. een kans wil geven, ligt bijna zeventig kilometer verderop.

Een plek voor O. (17), die een jaar geleden voor het laatst naar school ging. In het atheneum, waar ze Latijn-wetenschappen volgde, slaagde ze nochtans met glans voor elk examen. Tot ze in het vijfde jaar steeds stiller werd, erbarmelijke toetsen maakte en opvallend veel gewicht verloor. Het kostte haar ouders, de klastitularis en een medewerker van het CLB heel wat moeite om haar aan het praten te krijgen, maar uiteindelijk gaf ze toe dat ze zwaar werd gepest. Ondertussen volgt ze al maanden intensieve therapie en wordt ze ook behandeld voor een eetstoornis. Naar school wil ze niet meer. Haar moeder geeft haar nu les zodat ze haar diploma voor de examencommissie kan behalen.

En S. met wie deze column begon? Die zou eigenlijk ook liever niet meer naar school gaan. Al op de eerste schooldag na de kersvakantie klaagde hij ’s ochtends over hevige buikpijn.