Lerarentekort: ‘Leerkrachten uit Suriname willen bij ons Nederlands komen geven’

In de Facebookgroep Leerkrachten Gezocht melden duizenden (potentiële) leraren uit Vlaanderen, Nederland en zelfs Suriname zich aan voor een job in het onderwijs.

‘Scholen zijn vaak zo wanhopig dat ze op élke post van een leerkracht reageren’, zegt Karen De Smet, leerkracht Nederlands in het Damiaaninstituut in Aarschot. Zo’n acht jaar geleden lanceerde ze de Facebookpagina Leerkrachten Gezocht omdat haar eigen school nogal wat openstaande vacatures had. ‘Het lerarentekort was toen nog niet zo groot als vandaag, maar scholen hadden het toch al moeilijk om voor sommige vakken genoeg leerkrachten te vinden’, zegt ze. ‘Zeker als het om korte vervangingsopdrachten ging.’

Omdat de site zo goed liep, maakte De Smet er een openbare pagina van waar ook andere scholen gebruik van kunnen maken. Vandaag telt de groep 16.700 leden. Directies posten er vacatures en leerkrachten laten er hun cv achter. ‘Eigenlijk is het me een beetje boven het hoofd gegroeid. Ik ben nog altijd de enige beheerder van de groep en er lopen tegenwoordig enorm veel aanvragen binnen. Maar met het oog op het steeds grotere lerarentekort wil ik de groep niet zomaar stopzetten’, zegt ze. ‘Daarom hoop ik dat mijn werk op een andere manier kan worden voortgezet.’

Hoe dan?

Karen De Smet: Wat we in Vlaanderen echt nodig hebben, zijn uitzendkantoren voor leerkrachten. Jaren geleden heb ik daarover al een mail gestuurd naar het kabinet van de toenmalige Vlaamse minister van Onderwijs Hilde Crevits (CD&V). Ik kreeg een kort antwoord terug: de VDAB deed al zoiets. Later ben ik nog een paar keer bij minister Ben Weyts (N-VA) gaan aankloppen, maar ook hij verwees naar de afdeling van de VDAB die zich specifiek met onderwijs bezighoudt.

Die mensen staan er niet bij stil dat het een heel gedoe is om de vacatures op de site van de VDAB te doorploegen. Je moet heel specifiek weten wat je zoekt. Vind je in de ene school een opdracht van een paar uur, dan moet je weer van nul af beginnen om ergens anders nog meer uren te vinden. En dan weet je niet eens of die opdrachten ook te combineren vallen.

Er zijn dus toch nog veel leerkrachten op zoek naar werk?

De Smet: Zeker. Sommigen hebben nog geen job, anderen zijn toe aan iets anders. Er zijn ook veel mensen uit de zorg- en welzijnssector, zoals verpleegkundigen en opvoeders, die werk zoeken in het onderwijs. Ik vind het bijvoorbeeld opvallend dat zo veel kinderverzorgsters graag als kleuterleerkracht willen werken. Daarnaast zijn er steeds meer Nederlandse leerkrachten die op de een of andere manier hun weg naar de pagina hebben gevonden. Ik schat dat ze ondertussen al goed zijn voor zo’n 15 à 20 procent van de leden. Sommigen zoeken werk in België, anderen hopen een Nederlandse school te vinden. Soms lukt dat, want er zijn nu ook al directies uit Nederland die een oproep posten. Tegenwoordig melden zich zelfs mensen uit Suriname aan. Het gaat haast altijd om leerkrachten Nederlands die aangeven dat ze bereid zijn om naar Vlaanderen of Nederland te verhuizen als ze hier een job kunnen krijgen.

‘We hebben dringend uitzendkantoren voor leerkrachten nodig.’

Opvallend is wel dat er in de groep ook heel wat anonieme profielen actief zijn.

De Smet: Dat is een relatief nieuw fenomeen, dat heel snel toeneemt. Vaak zijn het leerkrachten die overwegen om naar een andere school over te stappen. En dus willen ze zich niet bekend maken: hun directie en collega’s mogen niet weten dat ze ander werk zoeken. Er zijn ook heel veel anonieme leden die vandaag nog in de private sector werken en een overstap naar het onderwijs overwegen. Zij reageren op vacatures om uit te zoeken wat hun opties zijn.

Het valt wel op hoe lui sommige leerkrachten zijn. Er zijn er die één zinnetje posten: ‘Nog plaats voor een kleuterjuf in Limburg?’ Maar ook zij krijgen reacties. Dat toont natuurlijk aan hoe wanhopig scholen zijn om hun vacatures ingevuld te krijgen. Ik heb veel bewondering voor de directies van Brusselse scholen die onvermoeibaar op elke leerkracht blijven reageren in de hoop dat toch eens iemand de oversteek naar Brussel wil maken. Ze beschrijven uitgebreid hoe gezellig hun school is en hoe gemakkelijk je er met het openbaar vervoer raakt. Meestal zonder succes, want op dit moment zijn er elders nog te veel openstaande vacatures. Eind oktober, wanneer er in Vlaanderen minder leerkrachten worden gezocht, maken Brusselse scholen misschien meer kans.

Welke vacatures blijven het langst openstaan?

De Smet: Oproepen zoals: ‘We zoeken iemand om tot eind oktober twee uur fysica te geven.’ Directies hebben vaak heel onrealistische verwachtingen. Wie solliciteert er nu voor een tijdelijke baan van twee, vier of zes uur in de week, terwijl er zo veel andere vacatures zijn? Waarom clusteren directies die opdrachten niet, zodat ze mensen tenminste een degelijk aanbod kunnen doen? Daarom pleit ik voor uitzendkantoren voor leerkrachten: zij zouden zo’n puzzel kunnen leggen om tot een halftijdse of misschien zelfs vier vijfde lesopdracht te komen. Ze kunnen voor leerkrachten dan bijvoorbeeld een pakket samenstellen van tien uur in de ene school en zes uur in een school wat verder in dezelfde stad. Dat zou heel veel kunnen oplossen.