Wanneer verschillende leerlingen uit dezelfde school op sociale media problemen ondervinden of veroorzaken, eisen ouders vaak dat de school de situatie oplost. Maar de onlineveiligheid van kinderen en jongeren kan onmogelijk helemaal op het onderwijs worden afgeschoven.
In Brugge stapte de directie van een basisschool onlangs naar de politie nadat was gebleken dat leerlingen uit het zesde leerjaar ongevraagd waren toegevoegd aan een Snapchatgroep waarin pornografische beelden werden gedeeld. Ook kinderen en jongeren uit andere scholen waren in die groep terechtgekomen. In totaal zou het om zo’n tweehonderd scholieren gaan.
Dat zoiets op zo’n grote schaal gebeurt, is uitzonderlijk. Dat scholieren online worden verrast door (seksueel) expliciete beelden jammer genoeg niet. Net na de herfstvakantie kreeg een tiental meisjes uit de eerste graad van een Vlaamse secundaire school via Messenger dickpics toegestuurd. Afzender: een nieuwe, opvallend knappe leerling uit het vijfde jaar die ze pas een paar dagen eerder een vriendschapsverzoek had gestuurd. Dat dachten ze toch.
Duitse basketbalspeler
Toen een paar ouders half in paniek naar de directie belden, bleek die jongen daar helemaal niet op school te zitten. Sterker nog: hij bestaat niet. Met de hulp van een AI-assistent wist de vader van een van de leerlingen te achterhalen dat de profielfoto toebehoort aan een veelbelovende Duitse basketbalspeler. Hoe dan ook eisten de ouders dat de school maatregelen zou nemen om hun kinderen beter tegen dat soort praktijken te beschermen. Toen de directrice hen naar de politie doorverwees, zagen sommige ouders dat als een teken dat ze haar verantwoordelijkheid wou ontlopen. De belofte om nog meer te investeren in het mediawijs maken van hun kinderen, vonden ze een zwaktebod.
We moeten kinderen duidelijk maken dat we niet kwaad zullen worden als blijkt dat ze een naaktfoto hebben ontvangen.
Iets vergelijkbaars gebeurde in een basisschool waar een ruzie tussen twee groepjes leerlingen uit het zesde leerjaar, die tijdens een uitstap met de Chiro was begonnen, helemaal uit de hand liep op sociale media. In een Snapchatgroep werden beledigingen gepost, op Instagram maakten de elfjarige rivalen nepprofielen aan en uiteindelijk postte een jongen een foto van een klasgenoot die op school op het toilet zat. Toen een paar ouders de creatieve online activiteiten van hun kinderen onder ogen kregen, waren ze in alle staten en eisten ze onmiddellijk een onderhoud met de schooldirecteur. Die luisterde geduldig naar hun verhaal, bekeek alle posts en opperde toen dat die problemen weinig met zijn school te maken hadden. Het conflict was bij de Chiro ontstaan en werd op sociale media uitgevochten. Al kon hij natuurlijk niet ontkennen dat alle betrokkenen bij hem op school zaten.
Mediawijzer
Nu is het best normaal dat vaders en moeders die zich zorgen maken over de online avonturen van hun kind, bij de school aankloppen. Zeker wanneer nog andere leerlingen bij de zaak zijn betrokken. Scholen en leerkrachten zijn nu eenmaal de belangrijkste opvoedpartners van de meeste ouders. Er is ook niets mis mee dat de school ter verantwoording wordt geroepen wanneer blijkt dat die de kans niet heeft gegrepen om tussenbeide te komen of niet op tijd aan de alarmbel heeft getrokken. Anno 2025 mogen we ook best van ons onderwijs verwachten dat kinderen en jongeren er mediawijsheid meekrijgen.
Maar we kunnen en mogen niet hun hele onlineveiligheid op de school afschuiven. Daarvoor zijn de uitdagingen waar we voor staan veel te groot. Scholen moeten hun verantwoordelijkheid nemen, zoals de Brugse basischool meteen heeft gedaan, maar ook ouders mogen niet achteroverleunen. Elke dag weer banen kinderen en jongeren zich online een weg door wat soms wel een mijnenveld lijkt. Als we hen willen leren hoe ze dat zo veilig mogelijk kunnen doen, moeten scholen en ouders de handen echt in elkaar slaan.
Samen moeten we kinderen duidelijk maken dat we niet kwaad zullen worden als ze – thuis of op school – komen vertellen dat ze een naaktfoto hebben ontvangen van iemand die ze beter niet als vriend hadden toegevoegd. Vraag maar aan de directie van die Brugse basisschool. Daar is de hele zaak aan het licht gekomen dankzij een leerlinge die haar leerkracht over de Snapchatgroep durfde in te lichten.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier