Het Grondwettelijk Hof heeft donderdag de nieuwe eindtermen voor de tweede en derde graad secundair onderwijs vernietigd. De procedure werd aangespannen door het Katholiek Onderwijs. Om de continuïteit van het onderwijs niet in het gedrang te brengen, blijven de vernietigde eindtermen wel van kracht tot en met het schooljaar 2024-2025.
In februari vorig jaar besliste Katholiek Onderwijs Vlaanderen naar het Grondwettelijk Hof te stappen om de eindtermen voor de tweede en derde graad van het secundair onderwijs te laten vernietigen. De Federatie van Rudolf Steinerscholen in Vlaanderen en andere partijen sloten zich daar bij aan.
De eindtermen zijn het minimum van wat leerlingen moeten kennen en kunnen. Aan de nieuwe, aangescherpte eindtermen voor de tweede en derde graad van het secundair onderwijs werd ruim twee jaar gewerkt, in samenspraak met onder meer de koepels en onderwijsexperts. Volgens Katholiek Onderwijs Vlaanderen zijn de eindtermen echter te uitgebreid, zodat scholen en leraren in hun vrijheid worden beknot.
Het Hof gaat mee in die redenering en besluit dat de eindtermen zo omvangrijk en gedetailleerd zijn, dat niet kan worden aangehouden dat het om minimumdoelen gaat. Ze laten onvoldoende ruimte om de invulling van het eigen pedagogisch project te kunnen verwezenlijken. Dat is een onevenredige inperking van de vrijheid van onderwijs, oordelen de rechters. Omdat scholen hun leerplannen voor het lopende schooljaar al op de vernietigde eindtermen hebben gebaseerd en omdat er voldoende voobereidingstijd nodig is om de eindtermen aan te passen, blijven ze wel van kracht tot 2025.
Onderwijskoepels GO! en Provinciaal Onderwijs Vlaanderen waren geen voorstander van een vernietiging. Zij kwamen bij het Grondwettelijk Hof zelfs tussen om de eindtermen te verdedigen.
Ontgoochelde Weyts
‘De eindtermen werden ontwikkeld door vertegenwoordigers van de koepels, door leerkrachten en door experts – los van de politiek. Vervolgens werden ze zonder één tegenstem goedgekeurd in het Vlaams Parlement. Het is een opdoffer als zelfs deze werkwijze niet meer mogelijk is.’ Dat zegt onderwijsminister Ben Weyts in reactie op de vernietiging door het Grondwettelijk Hof.
‘Onze onderwijskwaliteit daalt al 20 jaar, blijkt uit elke peiling en onderzoek’, zegt Weyts in een reactie. ‘Er moet iets veranderen en eindtermen zijn het enige instrument van de overheid om de lat hoger te leggen.’
De minister wijst erop dat het arrest geen onmiddellijke gevolgen heeft, omdat de huidige eindtermen nog drie schooljaren van kracht blijven. Hij wil nu aan de slag om ze bij te werken.
‘Ik roep de onderwijspartners op om samen mee werk te maken van nieuwe, aangescherpte eindtermen die de lat hoger leggen. Laat ons meteen ook werk maken van nieuwe eindtermen voor het basisonderwijs, die focussen op Nederlands en Wiskunde.’
‘Logisch’
‘Ik vind het persoonlijk logisch dat deze eindtermen vernietigd worden.’ Dat zegt CD&V-voorzitter Joachim Coens in reactie op de vernietiging door het Grondwettelijk Hof. Zijn partij keurde de inhoud nochtans mee goed in het Vlaams Parlement.
“De overladen eindtermen gingen te ver”, zegt Coens. ‘We moeten zeker gaan voor kwaliteit, maar die krijg je ook door maatwerk en door meer vertrouwen te geven aan leerkrachten en scholen. Eindtermen moeten daartoe ook ruimte laten’, aldus de voorzitter.
‘Goede zaak’, zegt Sammy Mahdi, die wellicht de nieuwe partijvoorzitter wordt, op zijn beurt. ‘Te veel regelneverij en overheidsbetutteling maakt het onderwijs kapot. Laat leerkrachten lesgeven en focus op kerntaken.’
‘We moeten nu resoluut kiezen voor minder eindtermen die even ambitieus zijn’, voegt parlementslid Loes Vandromme daar aan toe in een mededeling. ‘Geen staatspedagogie of betutteling waarbij de leerkracht een uitvoerder is, iemand die to do-lijstjes afvinkt. We moeten de ruimte die vrijkomt teruggeven aan de scholen en aan de leerkrachten.’