‘Flexijobs in het onderwijs? Let op voor de onbedoelde neveneffecten’

Lerarenopleider Johan De Wilde plaatst een aantal kanttekeningen bij de invoering van flexijobs in het onderwijs.

De krapte op de arbeidsmarkt oplossen is niet eenvoudig. Wie van de mensen die niet of beperkt in loondienst werken, mag en kan je activeren en hoe doe je dat dan zonder iemand te schofferen? En met een pleidooi voor meer arbeidsmigratie of voor een verhoging van de pensioenleeftijd, maak je je ook niet overal populair. Zelfs gewoon mensen meer betaalde overuren maken kan averechts werken. Wie mensen die al zwaar onder druk staan nog harder laat werken, riskeert hen snel op te branden, waardoor het probleem verergert.

Bij de fiscaal interessante flexijobs lijkt dat gevaar veel kleiner. Wie door de week veel met zijn hoofd bezig is, vindt het misschien ontspannend om wat in de horeca te werken of om patiënten te verzorgen en ondertussen een praatje te slaan met mensen die snakken naar sociaal contact. Op die manier krijgen werknemers de kans om veilige verkennende stappen te zetten naar een nieuwe job in bijvoorbeeld de zorg of het onderwijs, waar de tekorten acuut zijn.

Geen rozen zonder doornen. De meest in het oog springende stekel is ook de meest voor de hand liggende. Flexijobs spekken de sociale zekerheid veel minder dan gewone jobs. Er is echter nog een minder bekend pervers effect van flexijobs. Ze kunnen werknemers ertoe verleiden om een deel van hun werk waarvoor ze geschoold zijn in te ruilen voor ander werk waarvoor ze niet of minder opgeleid zijn.

De federale regering breidde de lijst van sectoren waarin flexijobbers terecht kunnen onder meer uit naar het onderwijs. Wellicht liggen daar inderdaad kansen voor mensen die zich willen heroriënteren op de arbeidsmarkt. Beter eerst al eens proeven van een leven voor de klas, voor je een andere job opzegt. Ook voor de voor- en naschoolse opvang zijn er misschien mogelijkheden voor bijvoorbeeld actieve senioren die sociaal willen bijklussen.

(Lees verder onder de preview.)

Jammer genoeg zijn er naast deze bedoelde effecten ook onbedoelde en ongewenste. Een leraar die naar 4/5 terugschakelt en in de horeca bijverdient, zal meer overhouden. Wat het onderwijs aan (nog) niet gekwalificeerden zou aantrekken, kan het met andere woorden aan gekwalificeerden verliezen. Leraren die wel fulltime in het onderwijs blijven en extra uren opnemen, zullen dat nog meer uit overtuiging moeten doen als ze beseffen dat ze bij de bakker of in de feestzaal financieel beter af zijn. 

De moraliteit in vraag stellen van de master in de wiskunde die liever glazen spoelt dan in te vallen in een klas zonder vakgenoot is één ding, het irrationele systeem van foute prikkels dat hem vraagt een keuze te maken tussen zijn hart en zijn portefeuille een ander.

Zou het zijn dat de Vlaamse hand die het lerarentekort en de kwaliteit van het onderwijs bestiert niet weet wat de federale hand doet? Coherent beleid vergt overleg in alle richtingen en kijkt vooruit.