Samen studeren in de Ikea of nachtclub: ‘Sinds covid willen studenten niet meer alleen zijn’

Samen studeren is nog nooit zo populair geweest als nu. ‘Daar zit ook het isolement van de covidperiode voor iets tussen’, klinkt het. ‘Jonge mensen willen ook tijdens de examens nog een minimum aan sociaal contact.’

Sinds de coronatijd is het zo mogelijk nog populairder geworden om in groep te studeren. Bibliotheken volstaan al lang niet meer om studenten van universiteiten en hogescholen tijdens de blok- en examenperiode onderdak te bieden. Daarom zetten almaar meer lokale besturen, bedrijven en andere organisaties hun deuren voor hen open. Dat gaat van scoutslokalen en woonzorgcentra tot het Gentse filiaal van Ikea, de Leuvense nachtclub Barvista en een boot van rederij Limburgia in Hasselt. Omdat de vraag zo groot is, wordt daarbij steeds vaker met een reservatiesysteem gewerkt. Vandaar dat je in studentensteden vaak groepjes jonge mensen ziet die ’s ochtends van de ene plek naar de andere trekken in de hoop er nog zonder ticket binnen te raken.

De belangrijkste reden om samen te studeren is wellicht de sociale controle die dat met zich meebrengt. Als anderen je bezig zien, ben je minder snel geneigd om weg te dromen, naar een YouTubefilmpje te kijken of even naar buiten te gaan. ‘Het motiveert studenten ook om ’s ochtends op tijd op te staan en te beginnen studeren’, zegt Kirsten Ral van Teleblok. ‘Doen ze dat niet, dan hebben ze vaak geen plaats meer in een blokpunt.’ Daarnaast zou ook de covidperiode impact hebben op de manier waarop jonge mensen studeren. ‘Noodgedwongen hebben ze toen heel veel tijd alleen doorgebracht en dat is duidelijk blijven hangen. Daardoor proberen ze elkaar nu zo veel mogelijk op te zoeken’, zegt klinisch psychologe en cognitief gedragstherapeute Sarah Bal. ‘Ik denk zelfs dat sociaal contact vandaag een doorslaggevendere reden is om samen te studeren dan sociale controle. Studenten willen gewoon niet meer zo lang alleen zijn.’

Samen studeren doorbreekt het onrealistische beeld dat jonge mensen op Instagram en TikTok te zien krijgen.

Dat veel studenten aan universiteiten en hogescholen zich eenzaam voelen, bleek vorig jaar nog uit een enquête van Teleblok. ‘In veel gevallen hebben ze wel mensen om zich heen, maar missen ze iemand die ze volledig kunnen vertrouwen en bij wie ze altijd terechtkunnen om hun hart te luchten’, zegt Kirsten Ral. ‘Samen studeren lost die emotionele eenzaamheid misschien niet op, maar zo heb je tenminste niet het gevoel dat je de enige bent die aan het ploeteren is. Als je met anderen samen in zo’n blokpunt studeert, heb je tussendoor nog wat sociaal contact. In de pauzes is er altijd wel iemand om een praatje mee te maken en over de middag kun je met een paar anderen gaan eten.’

Sommige studenten gaan elke dag op dezelfde plek studeren, anderen wisselen af. Soms omdat ze simpelweg niet altijd op dezelfde plek terechtkunnen, maar vaak ook heel bewust. ‘Vooral eerstejaarsstudenten zijn nog op zoek naar de studieplek die het best bij hen past’, weet Ral. ‘Maar er zijn ook studenten die het gewoon fijn vinden om niet elke dag naar hetzelfde studiepunt te trekken. Dat biedt hen de nodige afwisseling in een verder nogal eentonige periode.’

Virtueel samen

Samen studeren helpt ook om het vaak onrealistische beeld te doorbreken dat jonge mensen op Instagram en TikTok te zien krijgen. ‘Door de sociale media is de druk om te studeren en te presteren nog veel groter geworden’, legt Sarah Bal uit. ‘Posten je vrienden dat ze elke dag tot twee uur ’s nachts studeren, dan zul je je slecht voelen als jij dat niet doet. Tegenwoordig spreek ik zelfs met jonge patiënten af dat ze geregeld een pauze moeten inlassen of ’s avonds op tijd moeten stoppen met studeren om samen met hun gezin naar televisie te kijken of eens een pintje te gaan drinken. Anders blijven sommigen maar doorgaan. Door samen te studeren, krijgen ze een realistischer beeld van hoe hun studiegenoten en vrienden het aanpakken.’ Al zitten er in dat verband ook positieve kanten aan sociale media. Zo zijn er heel wat studenten die virtueel samen studeren. Ze zonderen zich wel af in hun kot of slaapkamer, maar op hun computerscherm kunnen ze hun vrienden zien studeren. Ook daardoor voelen ze zich vaak minder alleen.

‘Door de covidperiode hebben jongeren het dan wel moeilijker om alleen te zijn, ze hebben er duidelijk ook lessen uit getrokken’, zegt Sarah Bal. ‘Niet alleen hebben velen door al dat thuisonderwijs geleerd om hun tijd zelf in te delen, ze lijken ook hun zelfredzaamheid goed te hebben ontwikkeld. In plaats van zichzelf te beklagen omdat ze weer alleen zitten, doen ze er iets aan: ze organiseren zich om samen te studeren.’