‘Ook uw kind moet minstens één keer zijn huiswerk kunnen verprutsen’

De meeste tieners hebben soms hulp nodig bij hun huiswerk, maar sommige ouders gaan daar wel erg ver in. ‘Meestal beseffen ze niet hoe groot de gevolgen kunnen zijn ’, schrijft Knack-redactrice Ann Peuteman in haar column De Zoetzure Dinsdag.

Lisa geeft haar leerlingen geen huiswerk meer. Ze is het zat om telkens weer te moeten uitvlooien of ze hun taken wel zelf hebben gemaakt. Zo gaf ze haar tweedejaars vorig schooljaar een spreekopdracht over armoede op. Meer dan de helft van de klas kwam met prachtige teksten en spectaculaire powerpointpresentaties aanzetten. Een zoektocht door het internet bracht aan het licht dat er minstens twee gevallen van plagiaat tussen zaten.

Dat is ook waarom Lisa me het verhaal vertelde: de spreekbeurt van een van haar leerlingen bleek een column van mijn hand zijn. Andere presentaties bleken met de hulp van kunstmatige intelligentie te zijn gemaakt. Dat leerlingen van amper dertien al zo goed met ChatGPT kunnen werken, vond hun leerkracht best indrukwekkend. Tot ze doorvroeg. Al snel gaven er een paar toe dat niet zij maar hun vader of moeder een chatbot de opdracht had gegeven om de presentatie samen te stellen. Daarom worden alle taken voortaan in de klas gemaakt, ver van ouders en AI.

Op zich is er niets mis mee dat ouders hun kind op de middelbare school nog met schoolwerk helpen. Zelf heb ik ook een hele resem opstellen en essays nagelezen omdat mijn zoon vreesde dat hij tikfouten over het hoofd had gezien. Dan wees ik hem ook weleens op een taalfout zodat hij die – zo hoopte ik toch – niet meer zou maken. En als hij eens niet wist hoe hij aan een opdracht of studiewerk moest beginnen, hielp ik hem op weg. Daar leerde hij van. Maar om te leren heb je natuurlijk wel ruimte nodig. Het is dus geen goed idee om letterlijk naast je puber te blijven zitten tot zijn of haar huiswerk af is.

Toegegeven: veel ouders gaan op dat vlak weleens over de schreef. Zo heb ik ooit een powerpointpresentatie over wereldreligies gemaakt omdat mijn zoon op de avond voor zijn examen Latijn tot de conclusie kwam dat hij die was vergeten. Had ik die nacht maar gebruik kunnen maken van ChatGPT. Haast al mijn vrienden hebben wel zo’n verhaal over een taak die ze van hun kind hebben overgenomen omdat zijn liefje het net had uitgemaakt, de kat was gestorven of een familiefeest veel te lang was uitgelopen. Anderen gaan eerder te ver wanneer hun zoon of dochter een opdracht krijgt die bij hun eigen expertise aanleunt. Zo biechtte een bevriend architect me op dat hij de maquette die zijn dochter voor school moest maken helemaal had overgedaan. ‘Mijn eergevoel liet niet doe dat ze haar eigen schots en scheve versie zou indienen’, zei hij.

Dat is pas echt een probleem wanneer het een gewoonte wordt, en dat komt meer voor dan we denken. Zeker in een tijd dat zoveel ouders met lede ogen moeten aanzien hoe hun kinderen onder mentale problemen gebukt gaan. Heel wat leerkrachten geven aan dat ze een paar leerlingen in de klas hebben van wie ze vermoeden dat ze nog nooit alleen hebben gestudeerd, taken hebben gemaakt of presentaties hebben voorbereid. Hun vader of moeder kijkt hun samenvattingen na, vraagt elke les op of studeert samen met hen alle leerstof in. Op die manier kun je haast elk kind door een schoolcarrière sleuren. Alleen leert het onderweg niet om fouten te maken en zelfstandig te werken, en dat is behoorlijk essentieel. Elke tiener zou eigenlijk de kans moeten krijgen om zijn huiswerk minstens één keer te verprutsen.

Door je kind zo intensief te helpen, creëer je ook oneerlijke concurrentie in de klas. Lang niet elk kind heeft een vader of moeder die over de tijd, zin of kennis beschikt om het bij zijn huiswerk te kunnen helpen. Er zijn zelfs heel wat leerlingen wier ouders de taal niet machtig zijn of die zelf amper naar school zijn geweest. De achterstand waarmee zij in het onderwijs aan de start komen, wordt nog vergroot door alle ondersteuning die hun klasgenoten thuis krijgen.

Nu is het ene kind natuurlijk zelfstandiger en ijveriger dan het andere. Sommige leerlingen willen helemaal niet geholpen worden terwijl anderen het liefst hebben dat hun pa en ma ze zoveel mogelijk uit handen nemen. Het is aan ouders om daar een gezond evenwicht in te zoeken. Wil je dochter AI gebruiken om een presentatie te maken (en mag dat van school), doe dat dan niet even snel op je werkaccount, maar leer haar hoe ze ChatGPT een vraag kan stellen en ook hoe ze het resultaat moet beoordelen.

Stelt de chatbot haar toevallig een van mijn columns voor? Vraag haar dan zeker om de bron te vermelden. En laat me achteraf even weten hoeveel punten we ervoor hebben gekregen.