De vijf meest absurde theorieën over de ‘nieuwe’ seksuele voorlichting in Wallonië

In Wallonië veroorzaken de verplichte klasmomenten rond seksuele voorlichting (EVRAS) heel wat ophef en protesten. Op sociale media doen de gekste verhalen de ronde over de inhoud van de lessen. Deze vijf theorieën zijn populair, maar kloppen niet.

EVRAS is een gids die leerkrachten moet helpen om de vragen te beantwoorden die kinderen stellen in lessen seksuele voorlichting. De gids handelt zowel over relaties en gevoelens als over seksualiteit. EVRAS wordt al sinds 2012 in het Franstalige onderwijs gebruikt.

Op 7 september keurde het Parlement van de Franstalige Gemeenschap een decreet goed: vanaf dit schooljaar moeten alle leerlingen in scholen van de Franstalige Gemeenschap in het zesde leerjaar en het vierde middelbaar een les seksuele voorlichting krijgen volgens de EVRAS-gids. Het gaat over twee keer één les van slechts twee uur.

Dat leidde tot heel wat opschudding in Wallonië en Brussel. Sommige ouders zijn geen fan van verplichte seksuele voorlichting en andere zijn dan weer geen fan van wat de EVRAS-gids onder seksuele voorlichting begrijpt. In Charleroi leidde het zelfs tot brandstichting in enkele scholen. Het onderwerp is in snel tempo politiek brandhout geworden.

Maar boze ouders en sympathisanten verwijzen in hun protest op sociale media vaak naar dingen die helemaal niet in de EVRAS-gids staan, of ze geven er een volledig foute interpretatie aan. Ze mixen theorieën over EVRAS met theorieën over de visie op seksuele voorlichting van instellingen zoals de Wereldgezondheidsorganisatie en de OESO.

De meeste claims zijn een kleine verdraaiing van de feiten of correcte interpretaties die botsen op religieuze preutsheid. Maar soms grenzen de theorieën gewoon aan het absurde. In deze vijf gevallen is de link met de waarheid ver te zoeken. 

(Lees verder onder de preview)

1. ‘Vijfjarigen zullen over masturbatie leren’

Kinderen zullen leren hoe ze moeten masturberen, dat is een claim die veel terugkomt. Zo meent iemand op sociale media dat we moeten weigeren dat ze ‘jouw kinderen, neefjes en nichtjes van vijf jaar’ leren masturberen (hier gearchiveerd).

De EVRAS-gids moet alleen gebruikt worden in het zesde leerjaar en het vierde middelbaar. Het klopt dat de gids al voor jongere kinderen gebruikt kán worden – de school moet beslissen of dat wenselijk is. Bovendien staat masturbatie tussen de onderwerpen voor kinderen vanaf 12 tot 14 jaar (p. 180). Het wordt leerkrachten dus aangeraden om pas vanaf die leeftijd over masturbatie te praten. 

2. ‘Achtjarigen zullen naar pornografie moeten kijken’

Sommigen zijn bang dat kinderen verplicht naar pornografie moeten kijken: dat zou acht- of negenjarigen zwaar traumatiseren (hier gearchiveerd).

Volgens de EVRAS-gids mag er met kinderen tussen 9 en 11 jaar alleen over porno gesproken worden om uit te leggen wat dat is. Het kan alleen over dat onderwerp gaan als leerlingen daar vragen over hebben. Niet zo vreemd, want sommige negenjarigen zullen voor het eerst met porno geconfronteerd worden. Met kinderen van 12 jaar kan het ook gaan over de inhoud van porno en de clichés die eraan verbonden zijn.

Het Kinderrechtenportaal van de Franstalige Gemeenschap heeft in een persbericht bovendien uitdrukkelijk gesteld dat EVRAS geen ‘promotie van pornografie of pornografische inhoud’ is. Maar je moet kinderen wel leren hoe ze daarmee moeten omgaan. 

3. ‘Kinderen zullen geleerd worden om van geslacht te veranderen’

Veel socialemediagebruikers vallen over thema’s als gender en geslacht. Die thema’s worden inderdaad in de gids behandeld. Maar volgens sommigen zou de EVRAS-gids kinderen ook ‘leren’ of ‘stimuleren’ om transgender te worden (hier gearchiveerd).

In de gids worden transidentiteiten pas vermeld in de pagina’s voor de leeftijdscategorie 12-14 jaar (p. 32). Jongere kinderen kunnen wel al leren over het biologisch geslacht en over genderidentiteiten (p. 28 en p. 30). Maar ook hier benadrukken we nog eens dat de nieuwe wet seksuele opvoeding alleen verplicht in het zesde leerjaar en het vierde middelbaar.

De EVRAS-gids vermeldt wel dat kinderen al vanaf hun zevende hun transidentiteit kunnen uiten (p. 161). Bij vragen van de leerlingen zelf worden leerkrachten aangeraden om het alleen over het biologisch geslacht en de genderidentiteit te hebben. Kinderen ‘leren’ dus zeker niet om trans te worden.

Met kinderen die 12 jaar of ouder zijn, kun je wel dieper ingaan op transidentiteiten. Zij leren wat de mogelijkheden voor geslachtstransities zijn. Als daar vraag naar is, worden de opties dus aangereikt. Maar leerlingen worden niet ‘gestimuleerd’. Leerkrachten moeten vooral kennis overdragen. Ze moeten kinderen leren om een respectvolle houding te hebben tegenover transgenders (p. 165).

4. ‘Dit is de introductie van pedofilie op scholen’

In een repost van een TikTokfilmpje op X (voorheen Twitter) noemt een vrouw EVRAS de ‘introductie van pedofilie op scholen’ (hier gearchiverd). De lessen geven mensen met pedofiele gedachten de mogelijkheid om hun seksualiteit op te dringen aan kinderen, gelooft zij. 

Praten over seksualiteit met kinderen is uiteraard niet hetzelfde als die doelgroep leren over seksualiteit tussen kinderen en volwassenen. In het onderdeel voor kinderen tussen 9 en 11 jaar staan de aanvaardbare en onaanvaardbare relaties opgesomd (p. 62). Pedofilie staat daar onder de term ‘pedocriminaliteit’ duidelijk als een onaanvaardbaare relatie. 

In het bijschrift plaatste de socialemediagebruikster de hashtag #pedolandfr. Dat is een verwijzing naar de theorie dat Frankrijk bijzonder soepel omgaat met pedofilie en dat het er wijder verspreid is dan in andere landen. Die Franse complottheorie is ook in Wallonië zeer populair. Maar uiteraard zijn in Frankrijk pedofilie en het verspreiden van kinderporno strafbaar. Al klopt het wel dat er heel wat kinderporno in Frankrijk rondgaat.

5. ‘Kinderen zullen zich moeten uitkleden’

De meest absurde theorie is ongetwijfeld dat kinderen zich in de klas moeten uitkleden als ze seksuele voorlichting krijgen. Sommige mensen geloven dat kinderen voor de klas in hun blootje gezet zullen worden (hier gearchiveerd).

Nergens in de EVRAS-gids wordt voorgesteld dat vijf- tot achtjarigen zouden leren over de seksualiteit van hun lichaam. Het enige wat we in de gids vinden, is dat leekrachten kinderen kunnen vertellen over de verschillende delen van hun lichaam, wat ze precies doen en waarom een goed lichaamsbeeld belangrijk is (p. 51).

En nogmaals: verplichte seksuele voorlichting zal alleen plaatsvinden in het zesde leerjaar en het vierde middelbaar. Met kinderen van vijf jaar kun je over bepaalde zaken praten, maar dat blijft beperkt tot relaties en vriendschappen. Seksualiteit komt uiteraard nog niet aan bod. Je kunt bijvoorbeekd wel praten over familie-, vriendschaps- en amoureuze relaties (p. 60).