De Leraarskamer van Knack: ‘Wij leerkrachten moeten veel rebelser durven te zijn’

Tijdens een live editie van De Leraarskamer van Knack bogen onze leerkrachten zich over de grote uitdagingen waar het Vlaamse onderwijs vandaag voor staat. ‘We hebben meer vrijheid dan ze ons willen laten geloven’, klinkt het.

In september trad de eerste Leraarskamer van Knack aan. Uit honderden inzendingen selecteerden we vijftien leerkrachten die het hele schooljaar lang hun mening geven over alle mogelijke aspecten van het Vlaamse onderwijs. Vorige week kwamen ze voor het eerst fysiek samen op de redactie van Knack. Tijdens een levendig en strijdvaardig rondetafelgesprek wisselden ze ervaringen uit en deden ze de problemen waarmee ze in de klas worden geconfronteerd uit de doeken. Vandaag leest u hoe leden van ons onderwijspanel zich soms verzetten tegen wat hen van bovenaf wordt opgelegd.

Veerle Roelandt (kleuterleerkracht): Ik ben niet langer baas in mijn eigen klas. De hele tijd moet ik doen wat de overheid, onze begeleidingsdienst en de inspectie voorschrijven. Nochtans heb ik drie jaar gestudeerd om mijn job te kunnen doen en heb ik ondertussen al meer dan dertig jaar ervaring. Ik wéét wat ik moet doen om mijn kleuters op het eerste leerjaar voor te bereiden. Maar telkens weer wordt er een nieuwe richting ingeslagen en moet je willens nillens mee.

Veel collega’s zijn bang voor de reactie van de directie of durven niets te zeggen omdat ze nog niet vastbenoemd zijn.

Aileen Debusscher (leerkracht Nederlands en geschiedenis): Ik denk nochtans dat we meer vrijheid hebben dan ze ons willen laten geloven. Zelf geef ik soms lessen die niet in de eindtermen staan. Als ik dat tijdens een doorlichting aan de inspectie uitleg en daarbij wat hippe onderwijstermen gebruik, is daar doorgaans wel begrip voor. In de B-stroom word ik bijvoorbeeld geacht om leerstof te geven die voor de meeste leerlingen veel te hoog is gegrepen. Dat weiger ik te doen. Ik laat hen echt het lijdend voorwerp in een zin niet zoeken als ze nog niet eens een werkwoord kunnen herkennen.

Trudo Herman (leerkracht vierde leerjaar): Wanneer we perfect weten dat wat van ons wordt gevraagd niet zal werken, moeten we ons daartegen durven te verzetten. We zouden een pak rebelser mogen zijn.

Zahia Ghamrane (leerkracht zesde leerjaar): Veel hangt van je directie af. Mijn allereerste directeur was zelf een rebel. Als leerkrachten mochten wij daardoor ook tegen de stroom ingaan. Dat werd zelfs gestimuleerd. Ik had toen het gevoel dat ik echt vrij was in mijn klas. Merkte ik dat iets wat me werd opgelegd in de praktijk niet werkte, dan mocht ik dat gewoon op een andere manier aanpakken. Vandaag krijgen directies zelf veel meer van bovenaf opgelegd en vaak doen ze op hun beurt hetzelfde met de leerkrachten. Sommige leerkrachten gaan daartegenin, maar dat wordt zeker niet altijd in dank afgenomen.

Senne Heremans (leerkracht vijfde en zesde leerjaar): Ik stel mezelf ook rebels op, maar eigenlijk is het schandalig dat je dat als leerkracht moet doen. Dat wil zeggen dat het systeem niet goed in elkaar zit.

Herman: Als leerkracht zijn wij allemaal een expert op de werkvloer. Wij weten heel goed wat werkt en wat niet. Als ik met mijn leerlingen Franse werkwoorden oefen terwijl ze staan te marcheren en daarbij joelen van de pret, mogen er mij tien pedagogen komen uitleggen dat ze op die manier niets leren. Ik wéét dat die aanpak werkt.

Karo Voets (leerkracht Frans): Ik vind het vaak frustrerend dat zo weinig collega’s rebels durven te zijn. Vaak zijn ze bang voor de reactie van de directie of durven ze niets te zeggen omdat ze nog niet vastbenoemd zijn.

Ghamrane: Er zijn heel wat jonge collega’s die echt wel tegen de stroom in willen varen, maar daar de kans amper toe krijgen. Het gevolg is dat ze op den duur vaak afhaken. Dat begrijp ik best, want het vergt heel veel energie om kritisch en rebels te zijn. Vandaar dat ik soms gewoon knik en dan in mijn klas toch mijn zin doe.

Johan Van Holderbeke (leerkracht sociale vaardigheden en godsdienst): Willen we onze leerlingen een kritische houding aanleren, dan moeten we die ook zelf hebben. Als leerkracht godsdienst in het buitengewoon onderwijs is mijn belangrijkste doelstelling om mijn leerlingen bij te brengen dat ze niet zomaar alles mogen aannemen en dat ze moeten nadenken. Dat is precies wat wij zelf ook moeten doen.

Veerle Roelandt: Bij ons op school kunnen we niet meer kritisch en rebels zijn nu we twee minder goede doorlichtingen na elkaar hebben gehad. Sindsdien worden we begeleid door de begeleidingsdienst van het OVSG. Daardoor hebben we nu geen enkele keuze meer. We moeten doen wat ons wordt gezegd, of we ons daar nu goed bij voelen of niet. Ik kan jullie zeggen: een mens zou van minder uitgeblust raken.