‘De Britten rekenen (onterecht) op schoenenverkopers om de taalvaardigheid van hun kinderen te verbeteren’

Het is lang gedoogd dat Britse kinderen naar school gestuurd worden zonder dat ze een zin kunnen afmaken. Maar dat geldt niet meer, schrijft Lia van Bekhoven, want het Britse ministerie van Onderwijs roept de hulp in van schoenengigant – dat leest u goed – Clarks.

Over taalontwikkeling zijn bibliotheken vol geschreven. Maar algemeen is de regel dat een vierjarige met een ondermaatse woordenschat die taalachterstand zelden inhaalt. De kloof wordt in de loop der jaren juist groter.

De Britten rekenen (onterecht) op schoenenverkopers om de taalvaardigheid van hun kinderen te verbeteren.

Volgens een onderzoek zit een kwart van de vier- tot vijfjarige Britten aan het einde van het eerste jaar op de basisschool, onder het vereiste niveau. Dat betekent dat ze op hun 34ste twee keer zoveel kans hebben werkloos te zijn als kinderen die bij machte zijn te vertellen wat er gisteren met de hond gebeurd is.

Ik probeer me de discussie voor te stellen die hierover gevoerd is op het ministerie van Onderwijs in Londen. Hoe pak je taalachterstand aan? Dat moet er op bord gestaan hebben. Niet bij de ouders, blijkbaar. Staatssecretaris Nadhim Zahawi heeft eerder wel al betreurd dat ‘er geen handleiding voor ouderschap’ is, maar de regering is niet van plan die te gaan leveren. Vroeger, toen Britse bestuurders nog een brandende ambitie hadden sociale achterstand in te lopen, waren er lokale centra voor ouders die tobden met zaken van pedagogische aard. Maar de meesten zijn in de scorched earth bezuinigingswoede die tien jaar geleden begon, met de grond gelijk maakt.

Ergens tijdens de breinstorm op het ministerie moet iemand toen het volgende gezegd hebben: ‘Als we er Clarks nou eens opzetten?’ Want als er een ding is waar een bekende schoenenzaak ons bij kan helpen, dan is het in de taalvorming van kleuters. En zo kan het gebeuren dat schoenenverkopers, op verzoek van het ministerie van Onderwijs, binnenkort kinderen bij het strikken van de nieuwe schoenveters gaan betrekken in gesprekken, met als doel de woordenschat en zinvorming van de kleintjes uit te breiden. 6500 schoenenverkopers staan een spoedopleiding te wachten in taalontwikkeling. ‘Ouders die vroeg van school gingen of weinig vertrouwen hebben in hun eigen vaardigheden, weten vaak niet hoe ze hun kinderen thuis kunnen voorbereiden op school’, zegt Zahawi. De schoenenverkopers mogen aantreden.

Ik heb niks tegen Clarks. Of tegen het betrekken van de bedrijfswereld bij de oplossing van taboes. Vanuit mijn werkkamer kijk ik uit op een gigantische bouwput waar voor het einde van het jaar een Lidl moet verrijzen. De omstreden bouwvergunning werd uiteindelijk geleverd op voorwaarde dat de supermarkt op de eerste verdieping een basisschool bouwde – mét speelplein op het platte dak. Zonder er moeite voor te doen kan ik de vooruitgang van het project prima volgen. Ik kan niet wachten tot de opening. En ik kan u nu al zeggen, dat dak wordt een ding, hoor.

Clarks is de grootste schoenenzaak van het land. In de meeste Britse plaatsen vind je er wel een. Miljoenen kinderen worden er door hun ouders heen gesleept voor degelijk schoeisel. Toch ben ik niet meteen overtuigd dat schoenen aanmeten en taalontwikkeling een succesvolle combinatie is. Sterker, ik kan talloze redenen bedenken waarom dit project, zoals zoveel ambitieuze overheidsinitiatieven die niets mogen kosten, een stille dood zal sterven.

Ik kan het mis hebben, maar als deze alternatieve onderwijsactie meer oplevert dan publiciteit voor Clarks, laat ik u dat graag weten.

De voeten van mijn kinderen werden jarenlang bij Clarks betast en gemeten. Maar het waren zelden vreugdevolle en daarom wel steeds snelle transacties. Ik geloof nooit langer dan een half uur met mijn kleuters in Clarks te zijn geweest. Bovendien, hoe vaak koop je kinderschoenen? Twee keer per jaar? In ieder geval aan het begin van het schooljaar. Het is een Brits ritueel dat zodra aan het einde van de zomervakantie het nieuwe schooluniform in de kast hangt, de sportschoenen ingeruild dienen worden voor de verstandige, leren variant. En dat is een ander probleem. Clarks in september hoeft qua volume niet onder te doen voor Ikea. Om in een massa jonge kinderen, uitgeputte ouders en krijsende baby’s met ballonnen een verkoper te vinden is al een opgave. En dan hoeft er nog geen werkwoord vervoegd te worden. Maar het grootste probleem zijn de kosten, dunkt mij. Voor een paar leren schoenen (veel Britse scholen staan op leer) betaal je makkelijk € 30. Ouders die dat bedrag moeiteloos kunnen neerleggen zijn niet de ouders die het doelwit zijn van dit initiatief.

Ik kan het mis hebben, maar als deze alternatieve onderwijsactie meer oplevert dan publiciteit voor Clarks, laat ik u dat graag weten.