Onderzoek in opdracht van het Nederlands ministerie van Financiën trekt het nut van nul procent btw op groenten en fruit in twijfel. Ook in ons land wordt aan zo’n btw-verlaging gedacht.
Heel wat Europese landen denken erover om het btw-tarief op groenten en fruit te verlagen naar nul procent. Ook onze regering-De Croo wil dat tarief invoeren. Het werd al aanbevolen door de vicepremiers Frank Vandenbroucke (Vooruit) en Petra De Sutter (Groen) en het staat ook in het fiscale hervormingsplan van minister van Financiën Vincent Van Peteghem (CD&V). De motivering ligt voor de hand: de regering wil op die manier gezond eten stimuleren. En een verlaging van de btw zou ook goed zijn voor de portemonnee van de consumenten, zo heet het.
Ook in Nederland wordt overwogen om de btw op groente en fruit te verlagen. Bij onze noorderburen zou het gaan om een verlaging van 9 naar 0 procent in 2024. Maar daar gaat men niet over één nacht ijs en het ministerie van Financiën vroeg aan het SEO Economisch Onderzoek, waar onafhankelijke onderzoekers werken, om daarover een rapport op te stellen. Dat is nu klaar. Wat blijkt? Het btw-tarief op groenten en fruit naar nul procent verlagen is juridisch ingewikkeld, kost veel geld en levert weinig gezondheidswinst op.
Ten eerste is de regeling praktisch onuitvoerbaar, want er moet worden vastgesteld welke producten onder dat nultarief zouden vallen. De Nederlandse premier Mark Rutte haalde recentelijk zelf het voorbeeld aan van een potje pastasaus: moet het btw-tarief op bewerkte groenten en fruit ook naar nul worden gebracht? Wat met vruchtensappen of maaltijdsalades? Wat met een schotel waar naast groenten ook een stukje vlees ligt? En wat met bewerkte groenten of fruit waar bijvoorbeeld suiker of zout aan is toegevoegd waardoor het ongezonder wordt? Er wordt voorspeld dat dit aanleiding zal geven tot juridisch gehakketak.
Ten tweede zou een btw-verlaging de Nederlandse overheid veel geld kosten. Volgens het rapport zou de verkoop van groenten en fruit maar ‘beperkt’ toenemen, in het beste geval met 4 procent. De verlaging van de btw zou de prijs van groenten en fruit ook niet zo fel verlagen en het zou de consumenten niet zoveel aan besparingen opleveren. Maar de btw-verlaging naar nul procent zou de Nederlandse schatkist wel jaarlijks tussen 550 en 950 miljoen euro kosten.
Tot slot levert het nultarief op groenten en fruit volgens het rapport ook weinig gezondheidsvoordeel op. De onderzoekers zien meer heil in een hogere belasting op ongezond voedsel, zoals een vettaks of suikertaks op bijvoorbeeld frisdrank. Dat is niet alleen makkelijker toe te passen, het zou ook efficiënter zijn, want de consumenten zouden dan minder ongezonde voeding kopen omdat die duurder is. Bovendien zou het ook de producenten ertoe aanzetten om gezondere voeding op de markt te brengen. Het rapport stelt ook voor om reclame op ongezonde voeding te beperken en het eten van gezond voedsel te promoten.
België
In ons land bedraagt het btw-tarief op groenten en fruit 6 procent. Verschillende regeringspartijen en ook minister van Financiën Van Peteghem willen dat naar nul procent brengen. Hoeveel dat onze schatkist zou kosten, is onduidelijk. Maar met ons grote begrotingstekort en dito overheidsschuld, die véél hoger liggen dan in Nederland, zou bij ons elke euro twee keer moeten worden omgedraaid.
Belgische gezinnen besteden jaarlijks ongeveer 950 euro aan verse groenten en fruit. Een btw-verlaging naar nul procent betekent dat die boodschappen gemiddeld 54 euro per jaar goedkoper zouden worden. Bovendien is het afwachten of een btw-verlaging volledig in het voordeel van de consumenten zal zijn. Want het zou natuurlijk ook kunnen dat de warenhuizen hun prijzen niet evenredig verlagen en een deel van de winst voor zich houden. Of het veel in uw portemonnee oplevert, is dus hoogst onzeker.
In Nederland wordt er na het rapport over de effecten van nul procent btw op fruit en groenten serieus aan getwijfeld of het wel zo’n goed idee is om dat in te voeren. De vraag dringt zich dan ook op: zouden de gevolgen in België zo anders zijn dan bij onze noorderburen? Want hoe aantrekkelijk een nultarief op groenten en fruit op het eerste gezicht ook lijkt, het Nederlandse rapport zou op zijn minst de aanleiding moeten zijn om ook in ons land alles eens tegen het licht te houden. Is die btw-verlaging inderdaad de efficiëntste manier om gezond eten te bevorderen? Is ze makkelijk uitvoerbaar? En hoeveel zal ze onze schatkist kosten – toch niet onbelangrijk gezien de deplorabele staat van onze overheidsfinanciën.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier