Nepleningen bij ‘Daniella’: heel wat Belgen opgelicht door valse kredietverleners

Op sociale media worden Belgen bestookt met berichten en advertenties die spotgoedkope leningen beloven. Online platformen verzuimen dat fenomeen adequaat te bestrijden.

‘Hallo, ik heb net je bericht ontvangen waarin je een geldlening aanvraagt. Mijn naam is Daniella Wuyts en ik ben een serieuze en eerlijke Belgische geldschieter. U krijgt uw krediet vandaag nog bij mij als u de nodige formaliteiten op tijd vervult.’ Dat bericht ontvangen we op Facebook wanneer we reageren op een advertentie van ‘Adequate Financiering’, een ‘kredietverlener die allerlei leningen aan lage percentages verstrekt’. Het contact verloopt, zoals in de advertentie gevraagd wordt, via de chatfunctie van Facebook. Onze lening wordt meteen goedgekeurd, maar al snel komt de aap uit de mouw: voor we geld te zien krijgen, moeten we eerst tientallen euro’s ‘dossierkosten’ storten aan Daniella.

Het is het typische model waarmee valse kredietverleners via sociale media mensen oplichten. Ze doen zich voor als gulle geldschieters die niet al te veel vragen stellen. Een lening krijg je natuurlijk nooit. De oplichters proberen je alleen ‘onkosten’ af te troggelen, waarna ze met de noorderzon verdwijnen. Wanneer we ‘Daniella van Adequate Financiering’ vertellen dat haar voorstel wel heel erg klinkt als oplichting, wordt de toon van de conversatie meteen een stuk minder vriendelijk: ‘Het zijn je moeder en je voorouders die oplichters zijn, klootzak. Jullie zijn smerige teefjes.’

WhatsApp

Met de regelmaat van de klok waarschuwt de Autoriteit voor Financiële Diensten en Markten (FSMA) voor de ‘valse kredieten’ die online oplichters als lokkertje gebruiken. Spotgoedkope leningen zonder bewijs van inkomen, zelfs voor mensen die elders op een zwarte lijst staan – zo luidt het aanbod meestal. Op de website van de FSMA vind je daarom niet alleen lijsten met alle in België erkende kredietverleners, maar ook een databank met niet-erkende, frauduleuze kredietverstrekkers die op de radar van de waakhond staan. Het is altijd een goed idee om die te checken bij een aanbod dat te mooi is om waar te zijn. Al is de lijst met oplichters natuurlijk nooit volledig, want er komen er elke dag nieuwe bij.

‘Daniella’ antwoordt: ‘Het zijn je moeder en je voorouders die oplichters zijn, klootzak. Jullie zijn smerige teefjes.’

Nepleningen worden via het internet op verschillende manieren aangeboden. Oplichters sturen vaak spammails of ongevraagde berichtjes via WhatsApp. Soms spreken ze mensen rechtstreeks aan op sociale media, zeker wanneer die berichten hebben geplaatst over financiële problemen, of wanneer ze lid zijn van groepen die zich specialiseren in besparen of bijverdienen.

Oplichters investeren ook zelf om hun aanbod zichtbaar te maken. Ze kopen advertenties aan bij grote online platformen zoals Google of Facebook. Dat roept vragen op over de verantwoordelijkheid van die platformen. Want waaraan geven ze voorrang: hun gebruikers beschermen of geld verdienen aan advertenties van oplichters?

Dexia

Wanneer we in de advertentiedatabank van Meta, het moederbedrijf van Facebook en Instagram, zoeken naar advertenties die het woord ‘lening’ bevatten, komen er honderden uitgerold. Slechts een kleine minderheid is afkomstig van echte banken of kredietinstellingen. Het grootste deel is aangekocht door firma’s uit China, Hongkong of Singapore die aan affiliate marketing doen: een soort onderaannemers in digitale marketing. De kwaliteit van hun advertenties is belabberd, met een schreeuwerige lay-out en slecht vertaalde zinnen zoals ‘Leningen voor slechte leningen’ of ‘Harde lening bij mij in de buurt’. Soms gebruikt men zelfs per ongeluk een tekst in het Afrikaans, de aan het Nederlands verwante taal die in Zuid-Afrika wordt gesproken.

De affiliate marketeers houden zich ook inhoudelijk allesbehalve aan de regels. Ze spiegelen je allerlei onmogelijke zaken voor, zoals krediet voor wie op de zwarte lijst staat, leningen tegen 0 procent, of maken beloftes zoals ‘geen bewijs van inkomen vereist, goedkeuren duurt slechts 2 minuten’. Eén advertentie die zich richt tot ‘de armen en lage-inkomensgroepen’ beweert zelfs ‘van de bank Dexia’ afkomstig te zijn. Dexia heet al sinds 2012 Belfius. De oude naam wordt alleen nog gebruikt door de zogenaamde bad bank voor aflopende zaken.

Een lening krijg je nooit: de ‘kredietverstrekkers’ willen je alleen ‘onkosten’ aftroggelen.

De Facebook-advertenties leiden je steevast af naar een landingspagina met links naar de websites van bestaande kredietverstrekkers zoals Beobank of Cofidis. Per klik of afgesloten contract krijgt de affiliate marketeer die een klant aanbracht vervolgens een klein bedrag uitbetaald. Maar de erkende kredietinstellingen kunnen wat in de advertenties beloofd wordt helemaal niet waarmaken.

Albanese politica

Gevaarlijker echter zijn de advertenties van onbestaande kredietinstellingen. Alleen al in augustus kregen Belgische Facebook- en Instagramgebruikers advertenties te zien van maar liefst 26 verschillende frauduleuze nepkredietinstellingen, zo blijkt uit ons onderzoek. Het lijkt doodeenvoudig om op Facebook een pagina aan te maken met een naam zoals ‘Adequate Financiering’, ‘KCC Bank & Financiën’ of ‘Snel krediet voor iedereen in 48 uur’ en vervolgens advertenties aan te kopen. Soms worden daarbij ook namen, adressen of logo’s van echte banken en kredietinstellingen misbruikt. Zo beweert ‘Glory Krediet’, een valse leningsinstantie die op Facebook adverteert, dat ze gevestigd is op het adres van een bestaande sociale kredietverlener in de Huidevettersstraat in Brussel.

De valse kredietverstrekkers gebruiken geregeld professioneel uitziende logo’s en hebben soms zelfs een eigen website. Opvallend is echter hoe vaak ze zich presenteren met foto’s van betrouwbaar ogende, professioneel geklede dames van 40 tot 60 jaar. Daarvoor worden foto’s van willekeurige vrouwen van het internet geplukt. Zo gebruikt de Facebook-pagina ‘Lening beschikbaar voor iedereen’ de foto van een financieel directrice van een Parijse huisvestingsmaatschappij. Bij ‘Snel krediet voor iedereen in 48 uur’ staat een foto van de directrice van een ziekenhuis uit de Loirestreek. ‘Glory Krediet’ heeft als profielfoto een socialistische politica uit Albanië.

De advertenties richten zich bovendien op een kwetsbaar publiek. Vaak gaat het om personen met schulden, of mensen die nergens een lening kunnen krijgen. De oplichters adverteren voor ‘noodleningen’ of ‘snelle leningen’ en spelen, net als echte kredietverstrekkers, ook in op de actualiteit, met thematische advertenties over de vakantiemaanden of de eindejaarsperiode. Veel advertenties viseren ook duidelijk een ouder publiek.

Amateuristisch

Het oogt soms wat amateuristisch, maar toch trappen er heel wat mensen in. Dat bewijzen de vele boze recensies die opgelichte gebruikers achterlaten op de verlaten Facebookpagina’s waarmee de valse kredietadvertenties werden aangekocht.

De online platformen hebben het fenomeen duidelijk niet onder controle. De belangrijkste vraag is misschien wel: waarom is het überhaupt toegelaten dat advertenties voor leningen aangekocht worden door instanties die niet op de lijst van toegelaten kredietverstrekkers staan? •