Op 17 februari 1934, negentig jaar geleden, kwam koning Albert I om het leven na een val bij een klimpartij op de rotsen van Marche-les-Dames, in de provincie Namen. Zijn dood kwam als een schok voor het land. De derde koning van België verwierf populariteit als opperbevelhebber van het leger tijdens de Eerste Wereldoorlog.
Koning Albert werd in 1875 geboren in Brussel als vijfde en laatste kind van prins Filips, graaf van Vlaanderen. Na het overlijden van kroonprins Leopold, zijn vader en zijn oudere broer Boudewijn volgde hij in 1909 op 34-jarige leeftijd zijn oom, koning Leopold II, op. In vergelijking met zijn voorganger kwam Albert in eerste instantie bescheiden en weinig bevlogen over.
Maar dat veranderde tijdens de Eerste Wereldoorlog. Na de inval van het Duitse leger in augustus 1914 nam koning Albert als opperbevelhebber enkele strategische beslissingen, waardoor het Belgische leger vier jaar standhield achter het IJzerfront. Om te voorkomen dat zijn soldaten werden omsingeld, gaf hij bijvoorbeeld Antwerpen op.
Koning-ridder
Terwijl de Belgische regering naar het Franse Le Havre verhuisde, bleef de koning, omringd door soldaten, in zijn hoofdkwartier in De Panne. Het leverde hem de bijnaam koning-ridder op. Albert ondernam ook – weliswaar zonder succes – verschillende diplomatieke pogingen om de oorlog vroegtijdig te beëindigen. Zijn vrouw, koningin Elisabeth, bouwde in de Belgisch-nationalistische propaganda een reputatie op als verpleegster voor gewonde soldaten.
Na de wapenstilstand van 11 november 1918 maakten koning Albert en koningin Elisabeth een triomfantelijke intrede in Brussel. In zijn troonrede dat jaar kondigde hij belangrijke hervormingen aan zoals de effectieve gelijkstelling van de twee landstalen, de vervlaamsing van de Universiteit Gent en de invoering van het algemeen (enkelvoudig) stemrecht. Vrouwen kregen in België pas kiesrecht in 1948. Ook de erkenning van de vakbondsvrijheid en de uitbreiding van de sociale wetgeving zette koning Albert op de agenda.
De gekste verhalen
Verder werd op initiatief van Koning Albert I het Nationaal Fonds voor Wetenschappelijk Onderzoek opgericht, dat zich toespitste op industriële en wetenschappelijke ontwikkeling. Albert was in 1928 ook de eerste Belgische vorst die Belgisch Congo bezocht. Na zijn onverwachte dood kreeg hij een staatsbegrafenis die werd bijgewoond door bijna twee miljoen mensen, onder wie veel Europese vorsten en veteranen.
Over de fatale val van koning Albert doen bij gebrek aan getuigen de gekste verhalen de ronde. Er werd ooit zelfs beweerd dat een jaloerse koningin Elisabeth hem vermoord zou hebben. Onderzoekers van de KU Leuven gaven complotdenkers in 2016 ongelijk door een bloedspoor van de vorst 82 jaar na zijn dood te identificeren.
Behalve in complottheorieën leeft de herinnering aan de vorst die van de rotsen viel vandaag onder meer verder in de naam van verschillende parken, pleinen en lanen. Na zijn dood volgde zijn zoon Leopold, de latere koning Leopold III, hem op.
