Een ander beheer van de waterpeilen van onze waterlopen zou heel wat water besparen en ons beter wapenen tegen een droog voorjaar. Dat zegt Natuurpunt donderdag. ‘Het lijkt dat we weinig meer kunnen doen dan lijdzaam toekijken op zulke extreme droogte. Dat klopt echter maar voor een deel’, aldus Matthias Strubbe en Robin Verachtert van Natuurpunt in een persbericht.
De hoeveelheid water in onze waterlopen wordt doorheen het jaar grotendeels kunstmatig bepaald om ze aan te passen aan de noden van de omgeving, met behulp van een stelsel van pompgemalen, stuwen en sluizen. ‘Vraag is echter of het beleid op momenten dat de natuur en omgeving minder afzien, wel genoeg anticipeert op mogelijke droge voorjaren en zomers. Het winterpeil is bijvoorbeeld vaak zo laag ingesteld dat het water zo snel wegvloeit waardoor het geen tijd heeft om in de bodem te dringen”, klinkt het. “Zo wordt er in het voorjaar al gestart met een kunstmatig verlaagd grondwaterpeil dat eigenlijk van nature al verder wegzakt doorheen het voorjaar en zomer.’
Nochtans hebben waterbeheerders de afgelopen jaren al maatregelen genomen om de droogte tegen te gaan. Zo wordt het waterpeil in de zomer soms kunstmatig hoog gehouden door water uit rivieren en kanalen in grachten en beken te pompen en wordt het hogere zomerpeil ook regelmatig al vroeger ingesteld, maar toch meestal nog iets te laat. Daardoor blijft het vernattende effect op gronden naast waterlopen beperkt en voelen uitgedroogde graslanden op tientallen meters van de waterlopen nauwelijk iets van het positieve effect van de hoge zomerpeilen. ‘Het zorgt er hooguit voor dat de grondwaterstanden, die dan al laag staan, ietwat trager wegzakken’, aldus Natuurpunt.
De vraag is dan ook of dat beleid nog spoort met de dringende noodzaak om ons land, onze economie en onze natuur te beschermen tegen droogteperiodes die we vandaag meemaken. Natuurpunt vraagt ook al langer om hogere waterstanden toe te laten in de winter, maar dat staat haaks op de wensen van de landbouw en omwonenden. Zij vrezen – vaak onterecht – voor overstromingen en het versneld droogleggen van terreinen zorgt ervoor dat landbouwers sneller van start kunnen gaan met het bewerken van de bodem om gewassen te telen.
Natuurpunt begrijpt die argumenten, maar vraagt zich af of ze nog even relevant zijn als tien jaar geleden. ‘De droogteproblematiek zorgt ondertussen voor veel lagere opbrengsten of zelfs het mislukken van oogsten. Zou het dan niet gunstiger zijn om het water in de winter meer en langer vast te houden en net wel rekening te gaan houden met een droog voorjaar? Zodat het water ook de tijd krijgt om onze grondwaterstanden aan te vullen?’, klinkt het. Bovendien is de oplossing voor het probleem gemakkelijk en snel toepasbaar, en kost ze weinig.
