Na publieksprijs voor coronasceptici: Jambon ‘verfijnt’ procedure Ultimas

Naar alle waarschijnlijkheid zal de publiekprijs van de Ultimas, de Vlaamse cultuurprijzen, voortaan gekozen worden via een shortlist. Dat zegt Vlaams minister-president Jan Jambon (N-VA). Die aanpassing is een reactie op de commotie rond vorige winnaar Tegenwind, een documentaire van coronasceptici.

10.000 euro belastinggeld. Dat was de beloning voor Tegenwind, een docureeks van Alain Grootaers, Jakobien Huisman en regisseur Mark Sanders in mei, na het winnen van de publieksprijs van de Ultimas, de Vlaamse cultuurprijzen.

In die reeks, die sinds kort ook een internationale toer opgaat onder de naam Headwind, laten Grootaers en Huisman verschillende coronasceptici aan het woord. De zesdelige docureeks, waarin onder meer gezondheidseconoom Lieven Annemans (UGent) en psycholoog Mattias Desmet (UGent) werden uitgenodigd, werd meermaals het onderwerp van factchecks.

Zo bestempelde Factcheck Vlaanderen de bewering van gewezen lector gezondheidswetenschappen Sam Brokken dat 85 procent van de patiënten die tijdens de coronacrisis van 2020 op een dienst intensieve zorg lagen, eigenlijk geen nood hadden aan intensieve verzorging, als onwaar.

Zowel de makers als de gasten van Tegenwind riepen hun fans begin dit jaar op om de reeks te bekronen met de publieksprijs van de Ultimas. Die mobilisatie werd een succes. Tegenwind haalde het met meer dan 12.000 stemmen, of ruim 10.000 stemmen meer dan de eerste achtervolger. In totaal waren er 134 inzendingen.

De bekroning van Tegenwind kon meteen op kritiek rekenen. Niet in het minst van Vlaams Parlementslid Stephanie D’Hose (Open VLD), die Tegenwind een ‘documentaire voor coronasceptici’ noemde. ‘Complotdenkers hebben de Ultimas gekaapt’, schreef ze op haar website.

Schotten

Op vraag van onder meer D’Hose ging het kabinet van Vlaams minister-president Jan Jambon (N-VA), ook bevoegd voor cultuur, aan de slag met een evaluatie van de procedure rond de publieksprijs. Donderdagochtend erkende Jambon in het Vlaams Parlement dat die aan ‘optimalisering’ en ‘verfijning’ toe is. Tegelijkertijd vindt de N-VA’er dat burgerparticipatie ‘essentieel’ is.

De meest waarschijnlijke piste van Jambon is om met meerdere stemrondes te werken. Het publiek zou dan eerst kunnen kiezen wie er op een shortlist komt. Die lijst wordt in een tweede stemronde opnieuw aan het publiek voorgelegd. Daarnaast wordt de periode van nominatie en stemmen voortaan gescheiden.

Het is niet helemaal duidelijk of zo’n procedure een tweede Tegenwind zou kunnen tegenhouden. ‘Maar nu worden er tenminste schotten ingebouwd’, zegt D’Hose aan Knack.

Volgens Jambon blijft de bedoeling om via de publieksprijs de interactie met het publiek te verhogen én de bekendheid van de Ultimas te verhogen. ‘Gezien de commotie achteraf durf ik zeggen dat beide doelstellingen bereikt zijn’, zei hij lachend. Van de 204 media-items over de Ultimas draaiden 68 stuks volledig of minstens gedeeltelijk rond de publieksprijs, berekende het kabinet-Jambon.