Vier jonge zorgkundigen zijn opgepakt omdat ze voornamelijk demente bejaarden zwaar zouden hebben mishandeld. Een aantal feiten deden zich voor in een woonzorgcentrum in Oudenaarde, maar wellicht zijn ook andere wzc’s bij de zaak betrokken. ‘De bejaardenzorg is nog altijd de diepste put van onze gezondheidszorg.’
De beelden zoals ze in Het Laatste Nieuws worden beschreven zijn bijzonder schokkend. Het zou gaan om een twintigtal filmpjes die tonen hoe jonge zorgkundigen bewoners van een wzc slaan en bespuwen. In één filmpje is te zien hoe een bejaarde man gedwongen wordt om de hand in de eigen uitwerpselen te duwen.
Laatstgenoemd filmpje werd ontdekt op de telefoon van een 18-jarige die als jobstudent in wzc De Meerspoort in Oudenaarde werkte. Hij deelde het filmpje in een groep waarin nog twee andere jonge zorgkundigen zaten. Samen met nog een vierde verdachte zijn ze aangehouden op verdenking van diefstal, onterende behandeling en voyeurisme.
‘Dementerenden kunnen zich moeilijk verdedigen. Dat weten de daders natuurlijk ook.’
De zaak kwam aan het licht nadat een bewoonster aangifte had gedaan van een diefstal. Onderzoek bracht aan het licht dat de diefstal werd gepleegd door de 18-jarige jobstudent. ‘Dat verbaast dat helemaal niet’, vertelt geriater Lucien De Cock. Van zijn hand verscheen in 2022 Blijf van mijn lijf, een boek dat uitgebreid ingaat op het thema ouderenmishandeling.
‘In ziekenhuizen en wzc’s worden bejaarden voortdurend bestolen’, zegt De Cock. ‘Soms zijn de daders zorgkundigen, maar in de meeste gevallen zijn het familieleden. De slachtoffers zijn bovengemiddeld vaak dementerenden in wzc’s. Dat is geen toeval. Het zijn mensen die zich moeilijk kunnen verdedigen en veel vergeten. Dat weten de daders natuurlijk ook. Ze gaan ervan uit dat ze niet betrapt zullen worden. En meestal is dat ook zo.’
Rampzalig
De Cock wijst erop dat ook de in de filmpjes getoonde vernederingen geen unicum zijn. ‘Ik wil zeker niet veralgemenen’, zegt De Cock. ‘De meeste zorgkundigen doen prachtig werk. Maar praktijken zoals degene die nu aan het licht komen, heb ik al vaker gezien. Ik moet bijvoorbeeld denken aan een zaak die zich een vijftal jaar geleden voordeed in een woonzorgcentrum in Puurs-Sint-Amands. Vijf zorgmedewerkers maakten zich daar schuldig aan het verspreiden van denigrerende filmpjes in een Facebookgroep. Tot mijn grote tevredenheid zijn de betrokken daarvoor veroordeeld.’
‘In de opleiding tot zorgkundige wordt te weinig aandacht besteed aan de omgang met dementerenden.’
De Cock was begin jaren 1970 een pionier op het vlak van de geriatrie. ‘De zorg voor ouderen was toen nog veel rampzaliger. Ik herinner dat verpleegkundigen die iets mis hadden gedaan, gestraft werden met een verbanning naar de geriatrie. De grootste straf was een verbanning naar een rustoord. De bejaardenzorg is ondertussen sterk verbeterd, maar het is nog altijd de diepste put van onze gezondheidszorg. Vooral de zorg voor dementerenden blijft een groot probleem. Het is voor de zorgkundigen ook niet altijd makkelijk om met hen om te gaan. Ze doen wel eens moeilijk, en in een aantal gevallen komt er zelfs agressie bij kijken. Je kunt ze dat niet kwalijk nemen, maar je moet daar als zorgkundige wel mee om kunnen.’
Ook volgens Paul Cappelier, voorzitter van de Belgische federatie voor zorgkundigen (Befezo), is de omgang met dementerenden soms allesbehalve evident. ‘In de opleiding tot zorgkundige wordt daar te weinig aandacht aan besteed’, zegt hij.
Vraag is dan of het een goed idee is om, zoals in het wzc in Oudenaarde, de zorg uit te besteden aan jobstudenten. ‘Dat is een goede vraag’, aldus Cappelier. ‘Maar zoals u weet, is er in zo goed als alle woonzorgcentra een personeelstekort. Wat is dan het alternatief?’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier