De waterberging waarover minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA) spreekt, is slechts een eerste stap, schrijft Mieke Schauvliege (Groen). ‘Als de minister Vlamingen echt wil beschermen tegen de gevolgen van de klimaatcrisis, dan moet ze stoppen met dansen rond een fundamentele koerswijziging.’
Die tekent zich helder af: zorg dat er niet meer gebouwd kan worden in gebieden waar rivieren uit hun oevers kunnen treden, hou het regenwater tegen dat nu van akkers en velden meteen rivieren in stroomt en zet als minister vaart achter de algemene betonstop. Er is dus meer nodig dan ‘de kleine en grote ingrepen’ waarover minister Demir schrijft in een opinie op Knack.be. Kortom, het roer moet omgegooid worden.
Om ons land te beschermen tegen de gevolgen van de klimaatcrisis moet je ten eerste de klimaatcrisis zelf ernstig nemen. Legislatuur na legislatuur behandelt de Vlaamse regering het klimaat als één van de 20 dossiers die op haar bureau liggen. De reactie van minister Demir op het Europese Fit for 55? Ze staat op de rem en aarzelt en vergeet dat de rekening hoog kan oplopen als ze aan de zijlijn blijft treuzelen. Denk maar aan de factuur die volgt op het herstel van woningen, wegen, bruggen, watervoorziening, elektriciteit,… in Wallonië.
Na de overstromingen schuifelt minister Demir alweer voetje voor voetje op de rand van wat ze zou moeten doen. Ze serveert opgewarmde kost met oude maatregelen zoals koper beter informeren en omgevingsvergunningen (de vroegere bouwaanvragen) aanvechten. Dat laatste is trouwens de wereld op zijn kop: een minister die de deur open laat om vergunningen af te leveren en tegelijk belooft om ze aan te vechten. Is het niet veel logischer om bouwplannen te verbieden op plekken waar overstromingen een reëel gevaar zijn in plaats van elke keer beroepsprocedures te voeren?
235 plekken kunnen onderlopen
Je zou verwachten dat, na de beelden van de overstromingen en de slachtoffers, minister Demir kiest voor echte ommekeer om ons te beschermen tegen het klimaatgeweld: een bouwstop op plekken die kunnen onderlopen. Alles ligt klaar om dat ook werkelijk te doen. De Vlaamse regering bracht vier jaar geleden al 235 gebieden in kaart die risico lopen op overstromingen en deed hiervoor zelfs al wetgevend werk op vlak van ruimtelijke ordening. Dat blijft echter al jaren in de kast liggen. De Vlaamse regering belooft al twee jaar er zelf voor te zorgen dat er op 1600 hectaren van die gebieden niet meer gebouwd kan worden, omdat ze onderlopen bij de minste regen.
Minister Demir moet dagjespolitiek overstijgen en kiezen voor echte ommekeer.
Door het eindeloos gekibbel over het instrumentendecreet blijven dat intussen allemaal maar woorden op papier. In de strijd tegen hoog water is het trouwens niet alleen belangrijk dat de cementmolen stopt met draaien in overstromingsgebieden. Iedere dag verdwijnt er zowat zes hectare open ruimte onder beton en asfalt. Door de klimaatcrisis worden regenbuien intenser, dat water kan door al het beton niet geabsorbeerd worden en komt terecht in riolen die het water niet kunnen slikken. Gevolg? Regenwater komt met een ongeziene kracht naar boven gestuwd en zet straten blank.
Opgedroogde moerassen
We zagen vorig weekend met eigen ogen hoe ontwrichtend zware regenval kan zijn. Vlamingen zijn extra kwetsbaar: we wonen dichtbij de zee en dan nog eens in wat heet ‘de lage landen’. Zware regenval kan ons dus echt de das omdoen.
De Blue Deal van minister Demir speelt daar deels op in. Zo komen er terug meer moerassen. Die werken als sponzen, het overtollige regenwater houden ze vast en geven dat traag af. In de afgelopen vijftig jaar verdween bij ons maar liefst 180.000 hectare moerasnatuur. Vlaanderen telt vandaag amper 68.000 hectare moerasgebied.
Er is meer nodig dan moerasgebieden die droog staan, te herstellen. Ook de gebieden daarrond moeten opnieuw een spons zijn. Onder het platteland in Vlaanderen liggen overal buizen, leidingen en te diepe grachten. Na fikse hoosbuien voeren die regenwater meteen af naar rivieren. Akkers en weiden worden zo drooggetrokken waardoor boeren ze sneller terug kunnen bewerken. Omdat zoveel regenwater afgevoerd wordt naar rivieren, kunnen die dat niet meer slikken en veranderen ze in woest kolkende rivieren die overlopen. Tijdens droge zomers zijn het die drainages waardoor boeren te weinig water hebben.
Ondubbelzinnig njet
Drainages die regenwater onmiddellijk naar een rivier laten stromen, zouden op een ondubbelzinnig njet moeten stoten bij minister Demir. Een onmiddellijke drainagestop dringt zich op. Bij haar collega-minister voor Landbouw kan ze dan op fel op tafel kloppen en pleiten om de drainages die er nu liggen, om te vormen naar peilgestuurde drainages: regenwater wordt afgevoerd naar regelbare putten en niet rechtstreeks naar de sloot.
De hevige regens zullen blijven komen. Het wordt stilaan tijd dat minister Demir de tactieken van de dagjespolitiek overstijgt en kijkt naar de lange termijn. Dat doe je niet door losse flodders te recycleren en zeker niet door een fundamentele koerswijziging voor je uit te schuiven. Als de verwoeste huizen, de slachtoffers en de vermisten geen wake-up call zijn, wat dan wel?
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier