Mindfulness: hou eens een dag uw mond

Hebt u veel stress op het werk? Voelt u zich uitgeknepen als een citroen en stevent u op een burn-out af? Abonneer u dan op stiltedagen.

Na Stille Zaterdag wordt straks misschien ook Stille Dinsdag een fenomeen in onze contreien. Het verzekeringsbedrijf Delta Lloyd Life experimenteerde een tijdje geleden met No Talk Tuesday: een wekelijkse voormiddag waarop werknemers in alle rust kunnen werken. Vaste telefoons en smartphones uit, geen mails die binnenlopen, geen vergaderingen. Intussen sprongen nog twee bedrijven op de kar. Ook onder topmanagers is het tegenwoordig trendy om af en toe een volledige stiltedag in te lassen. Björn Prins, klinisch psycholoog en medeoprichter van Itam (Institute for training of attention and mindfulness) organiseert al enkele jaren zulke dagen en ziet het succes ervan toenemen. ‘Onze zogenaamde stilteabonnementen worden enorm gewaardeerd: daarmee kun je als manager om de zes weken bewust een stiltedag inlassen. Op zo’n dag wordt niet of nauwelijks gepraat, behalve tijdens de introductielezing en de begeleide oefeningen. Daarna is er afwisselend ruimte voor wandel- en zitmeditatie, zwijgend. Ook de lunch verloopt helemaal in stilte. Deze trainingsdag is gebaseerd op de principes van mindfulness. Veel lezers zullen nu denken aan een zweverige boel, maar dat is het totaal niet. Het is een evidencebased methode die mensen de kans geeft om volledig in het hier en nu te zijn. Er zijn effecten op het vlak van stressreductie en burn-outpreventie.’

De vraag is: heb je daar echt een organisatie voor nodig? Kun je, als topmanager, niet gewoon een dagje vrijaf nemen, je telefoon uitzetten en door het raam staren? ‘Uiteraard kan dat, maar alleen stilte is niet genoeg’, benadrukt Prins. ‘Zonder formele oefening blijf je gewoon doordenken, plannen of piekeren. Door zo’n stiltedag in je agenda te zetten, ga je een bepaald engagement aan. Bovendien kun je die dag doorbrengen in De Stiltehoeve in Damme, een prachtige, inspirerende plek. En ten slotte is er nog het groepsgevoel. Vergelijk het met iemand die aan zijn conditie wil werken: in je eentje gaan joggen houd je moeilijker vol dan wanneer je dat in groep doet.’

Natuurlijke geluiden

Zo’n stiltedag kost 290 euro. Maar Prins vindt het zeker geen voorrecht voor de happy few. ‘Bij Itam hebben wij meer dan 30 trainers die mindfulness aanbieden op maat van iedereen. Vaak wordt het zelfs terugbetaald door het ziekenfonds. Met deze stiltedagen mikken we wel expliciet op leidinggevenden, omdat zij impact hebben op de samenleving. We hopen dat ze door de stilte en rust in zichzelf te vinden, ook een katalysator van stilte worden voor anderen. Een aantal van onze klanten last nu ook al stiltemomenten in voor hun personeel, als een soort tegengif tegen de ratrace. Het verandert ook hun manier van leidinggeven. Stress is zeer besmettelijk: als de baas stress heeft, draagt hij dat over op zijn personeel. Wanneer we 10 ceo’s trainen, hebben we misschien wel invloed op het leven van 1000 mensen. Qua efficiëntie kan dat tellen.’

Dat stilte zeker geen voorrecht van de happy few mag worden, is ook een stokpaardje van Dirk Sturtewagen, medeoprichter en coördinator van Waerbeke vzw. Die sociaal-culturele beweging is vooral bekend voor de uitbouw en promotie van stiltegebieden: plekken waar natuurlijke geluiden overheersen, iets wat in grote delen van Vlaanderen alleen midden in de nacht het geval is. En dan nog. Volgens Sturtewagen draait het niet alleen om stilte, maar ook om rust en ruimte. ‘In onze samenleving staat stilte enorm onder druk: alles versnelt, alles lijkt te koop, we worden almaar geconfronteerd met verplichtingen, we zijn 24/7 bereikbaar. Logisch dus dat er zo veel burn-outs zijn. Gelukkig hebben de overheid en bedrijven hier steeds meer aandacht voor, zoals die No Talk Tuesdays bewijzen. Werknemers werden veel te lang gezien als citroenen die je kunt uitpersen. Het woord ‘human resources’ zegt genoeg: mensen zijn hulpbronnen die je kunt aanboren. Maar we mogen niet vergeten dat zij ook uitgeput raken, als ze niet bijtijds kunnen herbronnen. Dat kun je doen door af en toe letterlijk stil te zijn en aandacht te hebben voor je eigen authenticiteit, voor wie je diep vanbinnen bent. Vandaar ook de toenemende behoefte van mensen om op retraite te gaan, of zo’n stiltedag in te lassen. Maar je kunt net zo goed eens gaan wandelen en naar de vogels of de wind luisteren. Door zelf stilte, rust en ruimte op te zoeken, kom je opnieuw op verhaal.’