‘Het enige interessante aan de school die Zuhal Demir bezocht, is dat ze de discussie hier wat scherper stelt’, zegt professor Geert Kelchtermans.
Onderwijsminister Zuhal Demir (N-VA) was onder de indruk van haar bezoek aan de Michaela Community School in Londen, de strengste school van Engeland. Haar gezelschap van experts en toplui van onderwijskoepels leek dat evenzeer. De leerlingen dragen een uniform en volgen strenge disciplineregels. De school legt zwaar de klemtoon op kennis. Die wordt in de jonge hoofden gedrild met methodes die wat aan de jaren vijftig doen denken. Minister Demir was gecharmeerd van een jonge leerling die wist wie Julius Caesar was. ‘Ik ben ook een drilmama’, glunderde de minister.
Professor Geert Kelchtermans (KU Leuven), gespecialiseerd in onderwijsvernieuwing, vraagt zich af waar dat enthousiasme vandaan komt. Toplui van ons onderwijs weten volgens hem perfect dat zo’n schoolsysteem in Vlaanderen provocerend werkt.
Kelchtermans: ‘Het past in een discours dat ons onderwijs kwalitatief nergens naar lijkt. Vlaanderen lijkt nog net niet middeleeuws onderontwikkeld gebied, dat we er met orde en structuur bovenop moeten halen. Het is een simplistisch discours waar ik een strategisch politiek spel achter vermoed. Maar goed, dat is commentaar van een geïrriteerde burger.’
Wat is uw commentaar als onderwijsexpert?
Geert Kelchtermans: Het Londense voorbeeld is absoluut geen goede manier om aan duurzame onderwijsvernieuwing te doen. Het enige interessante aan de school is dat ze de discussie hier wat scherper stelt. De essentie van onderwijsvernieuwing is niet zozeer verandering, maar verbetering. De kernvraag moet zijn: wat vinden we goed onderwijs en waarom? Pas nadien kun je je afvragen welke stappen nodig zijn om in die goede richting te evolueren.
‘De kadaverdiscipline van Michaela is niet meer van deze tijd.’
De Londense school hanteert strikte discipline en massale kennisoverdracht als pijlers. Zijn dat geen goede criteria voor ons onderwijs?
Kelchtermans: Gedisciplineerd en met respect met elkaar omgaan is essentieel voor elke organisatie, dus ook voor scholen. Wel, laten we bekijken welke Vlaamse scholen erin slagen om hun leerlingen zich zo te laten gedragen. De kadaverdiscipline van Michaela is niet meer van deze tijd en kopiëren werkt sowieso niet.
Waarom niet? Michaela behoort bij de best presterende scholen van Engeland.
Kelchtermans: In Vlaanderen heb je veel voorbeelden van scholen met een reglement met duidelijke afspraken. Hoe laat je die door iedereen nakomen? Militaristische dril is achterhaald en werkt op den duur averechts. Geen twee scholen zijn hetzelfde. Hun infrastructuur, de lokale gemeenschap waar ze ingebed zijn, hun leerlingen, hun lerarenteam verschillen. Scholen moeten wel allemaal antwoorden op dezelfde vragen. Hoe organiseren we het leven met elkaar tijdens de schooluren? Welk soort school willen we zijn? De concrete antwoorden zullen verschillen per school. Als er één les valt te trekken uit onderzoek naar onderwijsvernieuwing, dan wel dat opgelegde standaardisering niet werkt. Zie je schoolteams als mensen die centraal opgelegde regeltjes uitvoeren of als professionals die zelf keuzes maken, uiteraard binnen een aantal wettelijke krijtlijnen en leerplannen? En die verantwoordelijkheid opnemen voor hun keuzes. Ik krijg sterk de indruk dat zowel de huidige als de vorige minister (Ben Weyts, nvdr.) die standaardisering wil. Daar spreekt fundamenteel wantrouwen van schoolteams uit en daar heb ik een groot probleem mee.
De politiek bemoeit zich te veel met wat scholen doen?
Kelchtermans: Die indruk heb ik in elk geval.
‘Kritisch leren omgaan met informatie is minstens zo belangrijk.’
Een minister kan de belabberde resultaten van internationaal onderzoek voor taal of wiskunde toch niet negeren? Moet er niet worden ingezet op kennis, zoals in Michaela?
Kelchtermans: Niemand in het onderwijs beweert toch dat kennis niet belangrijk is? Een fundamentele vraag is welke kennis in het schoolcurriculum hoort. En vervolgens, nog lastiger, hoe kun je het leerproces van leerlingen het beste ondersteunen? Want leren moet door de leerlingen zelf gebeuren, dat kan de leraar niet in hun plaats doen. Met puur feitelijke informatie in de hoofden drillen, kom je er niet. Moet een zevenjarige weten wie Caesar was? Een papegaaimodel dat feiten reproduceert zonder samenhangende inzichten is al lang achterhaald. We leven in een tijd waarin we overspoeld worden door informatie, ook buiten de school. Kritisch leren omgaan met die informatie is minstens zo belangrijk als de kennis op zich. Leerlingen en de samenleving hebben recht op bepaalde leerresultaten. Dat is dé uitdaging. De sloganeske manier waarover zowel politici als sommige experts die meegaan in hun discours daarover praten, is een klap in het gezicht van wie elke dag die ingewikkelde job van leraar uitvoert. Ik vind dat simplisme getuigen van misprijzen voor de expertise en het engagement van de onderwijsmensen.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
