‘Ik hoop dat de politiek nu begrijpt dat investeren in de zorg ook economisch vruchten afwerpt’, zegt Margot Cloet, topvrouw van Zorgnet-Icuro.
Een tsunami aan omikronbesmettingen rolt over Vlaanderen. Zelfs met de piek in zicht blijft het aantal besmettingen op een hoog niveau. Geen enkele beroepssector wordt gespaard, ook de zorg niet. Margot Cloet kan ervan meespreken. Als topvrouw van Zorgnet-Icuro staat ze aan het roer van een netwerk van zorgorganisaties met zo’n 130.000 medewerkers aan boord.
Hoe staat het met het ziekteverzuim?
Margot Cloet: Volgens de laatste cijfers bedraagt de uitval in de woonzorgcentra gemiddeld 10 procent. Maar in sommige woonvoorzieningen zien we uitschieters tot 30 procent. In de ziekenhuizen gaat het om ruim 12 procent. We vermoeden dat dat aantal nog een week of twee zal doorstijgen, of zelfs langer. Na de afgelopen twee jaar zijn onze mensen moe. Als daar een besmetting bovenop komt, kan dat leiden tot een extra grote mentale weerslag.
Die personeelsuitval wordt opgevangen door studenten en gepensioneerden. Lijdt de kwaliteit van de zorg daaronder?
Cloet: We proberen de kwaliteit zo goed mogelijk te waarborgen. De invallers krijgen vooral ondersteunende taken. Bovendien ken ik geen ziekenhuis waar er geen zorg wordt uitgesteld. Ik zie ook opnamestops en gesloten afdelingen. In sommige woonzorgcentra springt het leger bij, maar enkel via logistieke ondersteuning.
Hoe staat het ondertussen met de verplichte vaccinatie in de zorg?
Cloet: Er is een wet opgemaakt, maar de minister heeft advies gevraagd aan de Raad van State en het moet dus opnieuw op de tafel van de ministerraad belanden. Tegelijk is het draagvlak aan het afkalven. In Vlaanderen is de vaccinatiegraad hoog, slechts 4 à 5 procent van de medewerkers is niet gevaccineerd. Wij zijn voor vaccinatieplicht, maar dan voor alle zorgverleners. De huidige wet zou niet gelden voor bijvoorbeeld maatschappelijk werkers in ziekenhuizen en woonzorgcentra. Dat is discriminatie.
Volgens coronacommissaris Pedro Facon beïnvloedt de besmettelijkere, maar mildere omikronvariant het debat over vaccinatieplicht.
Cloet: Laten we hopen dat wat de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) het bij het juiste eind heeft en dat we een kalmere periode tegemoet gaan. Maar ik hou mijn hart vast voor de volgende winter. We hebben gezien hoe het virus kan evolueren, het kan dus nog heftig worden. Om de personeelsuitval te beperken, helpt vaccineren. Nu hangt het van minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (Vooruit) af of hij de verplichting wil doorzetten.
Geeft de eindelijk goedgekeurde coronabarometer de zorgsector houvast?
Cloet: Ik ben op zich niet tegen een barometer, maar hij moet zijn nut nog bewijzen. We zijn ons al twee jaar om de haverklap aan het heruitvinden omdat het virus voortdurend in andere gedaanten opduikt. Er blijft altijd interpretatie nodig om stergevallen te voorkomen en het zorgsysteem te behoeden voor een crash.
De mensen achter het Wintermanifest laken de ’tunnelvisie’ en het ‘groepsdenken’ van de crisisaanpak. Er werd te veel vanuit een virologisch of epidemiologisch oogpunt opgetreden, vinden ze.
Cloet: (denkt na) Ik heb die kritiek ook gelezen, dat we het mentale welzijn te weinig in ogenschouw hebben genomen. Maar achter de schermen merkte ik op talloze vergaderingen dat telkens alle aspecten van het leven werden meegenomen. Voor het maatschappelijk belang moesten we het zorgsysteem overeind houden en oversterfte vermijden. Bij sommige beslissingen hebben we achteraf weleens gedacht of het niet anders had gekund, maar in een crisismodus was er iemand nodig die knopen doorhakte.
U hebt zich meermaals druk gemaakt over de vertragende invloed van de ingewikkelde communautaire bevoegdheidsverdeling.
Cloet: Vandaag is er al een betere samenwerking, maar er blijft overleg naast elkaar bestaan. Ik hoop dat men dat grondig gaat evalueren. De crisis was ongelooflijk disruptief. We moeten bevoegdheden meer bundelen per bevoegdheidsniveau, maar ook fundamentele aspecten van de zorg aanpakken. Het is contradictorisch, maar we hebben een crisis nodig gehad om meer geld naar de zorg te laten gaan. Ik hoop dat de politiek nu begrijpt dat investeren in de zorg ook economisch vruchten afwerpt.
Met zijn ziekenhuisplan wil minister Vandenbroucke de overconsumptie – zeg maar: overbodige ingrepen – in ziekenhuizen tegengaan, onder meer door ereloonsupplementen voor artsen te begrenzen. Goed idee?
Cloet: De nota is een goed startpunt. Ik vind veel van onze voorstellen erin terug. Denk aan het stimuleren van de dagopname en de gelijke financiering voor dezelfde ingrepen over verschillende ziekenhuizen. Maggie De Block (Open VLD), de voorganger van minister Vandenbroucke, heeft het ook geprobeerd, maar we zijn een vijftal jaar geleden blijven stilstaan. Ik kijk uit naar de debatten met de minister.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
