Marc Van Ranst: ‘Ventilatie op school is belangrijker dan mondmaskers’

Nu binnenkort de scholen heropenen, duiken dringende vragen op over de verdere aanpak van de coronapandemie: van verplichte mondmaskers tot een derde prik.

Een eerste kwestie die voor soms heftige discussie zorgt, is of leerlingen op school verplicht worden een mondmasker te dragen. Voorstanders zien scholen als een belangrijke potentiële besmettingshaard. Tegenstanders ontkennen dat en wijzen vooral op de hinder die mondmaskers veroorzaken voor leerlingen en onderwijspersoneel.

Voor viroloog Marc Van Ranst hebben beide partijen gelijk. ‘Indien we nog met het oorspronkelijke virus of zelfs alleen maar de Britse variant te maken zouden hebben, zou je kunnen zeggen dat mondmaskers niet meteen meer nodig zijn. Maar de deltavariant die nu rondgaat, is veel besmettelijker. Tegelijk kun je vaststellen dat de deltavariant zó besmettelijk is dat ventilatie in de klas veel belangrijker is dan een mondmasker. Toen vorig schooljaar sommige politieke partijen en ook scholen ventilatiemeting afwezen, hadden we de deltavariant nog niet.’

Ventilatie op school blijft belangrijker dan mondmaskers?

Marc Van Ranst: Ja, en ik ben zeker niet de enige die dat denkt. Let wel, als je de ventilatie niet goed of onvoldoende controleert, kun je misschien toch maar beter voor mondmaskers kiezen. Ventilatie of mondmaskers, het hangt gewoon samen.

Ander discussiepunt: is het zinvol of zelfs nodig om de zogenoemde coronapas verder te veralgemenen voor toegang tot evenementen, winkels en horeca? Of laat men dat beter over aan organisatoren en uitbaters?

Van Ranst: Ook hier zijn er argumenten voor en tegen. Ik vind het uiteindelijk een puur politieke beslissing.

Het is toch een gezondheidskwestie? Hebt u daar als viroloog geen mening over?

Van Ranst: Het blijft uiteraard de bedoeling gezondheidswinst te boeken. Zolang niet iedereen de kans heeft gekregen om zich te laten vaccineren, valt daar nog iets voor te zeggen. Ik begrijp wel dat men uiterst voorzichtig wil blijven. De experts hebben wel al wat adviezen gegeven, maar de politiek moet beslissen en daar wil ik nu niet op vooruitlopen.

Is vaccinatie verplichten in de zorgsector ook een puur politieke kwestie?

Van Ranst: Mensen in de zorg die met patiënten in contact komen, zouden verplicht gevaccineerd moeten worden, vind ik. Voor andere sectoren ben ik geen voorstander, maar je moet mensen wel proberen te overtuigen van het nut van vaccinatie. Je kunt de zorgsector indelen in verschillende segmenten, maar wie met kwetsbare mensen contact heeft zou zeker gevaccineerd moeten zijn. We hebben genoeg gezien wat de risico’s zijn in woonzorgcentra, maar denk ook aan pediatrische en neonatologische afdelingen enzovoort. Je zou de verplichting moeten uitbreiden naar iedereen die met kwetsbare mensen contact heeft. Dus ook de huishoudhulp of mantelzorger die voor iemand thuis zorgt, zou verplicht gevaccineerd moeten zijn.

De hele gezondheidssector kreeg voorrang bij de vaccinatiecampagne, ook bijvoorbeeld het personeel in zorginstellingen en ziekenhuizen dat niet direct met patiënten in contact kwam. Als je zo’n voorrecht toekent, moet je dat zo breed mogelijk proberen te geven. Als het over een verplichting gaat, probeer je die het best zo beperkt mogelijk te houden. Daarom lijkt contact met fragiele mensen me een goed criterium voor een verplichte vaccinatie.

Moet de lage vaccinatiegraad in het Brussels Gewest niet heel snel worden opgevoerd? Is dat geen rem op eventuele verdere algemene versoepelingen voor het hele land?

Van Ranst: Dat speelt mee, ja. Je kunt je algemene coronabeleid niet voor het hele land blijven afstemmen op de slechtste leerling van de klas. Het is gemeenschapsmaterie, dus kunnen de gemeenschappen zelf hun eigen maatregelen nemen. Als je ziet dat Brussel het in vergelijking met andere hoofdsteden minder goed doet, dan moet je op een bepaald moment die politieke verantwoordelijkheid opnemen.

U geeft Vlaams minister-president Jan Jambon (N-VA) gelijk wanneer hij suggereert om het coronabeleid voortaan per gewest uit te stippelen en niet langer via het federaal overlegcomité?

Van Ranst: Daar komt het op een bepaald moment wel op neer. Dat is nu eenmaal het gevolg van de staatshervorming en de organisatie van het land. Gezondheidszorg is gemeenschapsmaterie en wanneer de acute fase van de crisis voorbij is, moet je de daad bij het woord voegen. Dat kantelpunt zal bereikt zijn zodra iedereen de kans kreeg om zich te laten vaccineren.

Dan mag meteen ook het coronacommissariaat van Pedro Facon worden opgedoekt?

Van Ranst: Moeilijke vraag. Het commissariaat was sowieso tijdelijk, maar ik vind niet dat het dit najaar moet worden opgedoekt. Ik denk aan eventuele volgende crisissen: het is zeer nuttig om een plek te hebben waar daar nu al over wordt nagedacht. Ook de round-up van deze crisis moet nog ergens gebeuren.

Laatste discussiepunt: zal een derde prik in het najaar nodig of nuttig zijn? Zo ja, voor wie? Alleen voor bepaalde bevolkingsgroepen of toch de hele bevolking?

Van Ranst: In België wordt daar op verschillende echelons over gepraat. Als ik naar het buitenland kijk, denk ik dat we zullen uitkomen bij een derde prik voor risicogroepen en de woonzorgcentra. Dat is al een grote groep: daarmee doe je de eerste fase van de lopende vaccinatiecampagne nog eens over. Het lijkt ook op wat we elk jaar met de griepvaccinatie doen.

Een algemene oproep voor een derde prik voor iedereen is dus niet nodig?

Van Ranst: Ik verwacht het niet, en ik denk ook niet dat hij actief gepromoot zal worden. Maar als de mensen collectief zot worden voor een derde prik, zal er wellicht weinig discussie over zijn en zal iedereen die dat wil hem kunnen krijgen. Maar ik volg in dezen de visie van de Wereldgezondheidsorganisatie: in de rest van de wereld zijn er heel wat landen en massa’s mensen die hun eerste prik nog moeten krijgen. Dat lijkt me een grotere prioriteit.