Terwijl de zoektocht naar een studentenkot vroeger pas in de zomer begon, is de race nu al volop aan de gang. De reden: een steeds nijpender tekort aan betaalbare koten in de meeste steden. Studenten gaan daarom op zoek naar alternatieve en creatieve oplossingen.
‘Uit mijn kot verdreven’
‘Ik heb het gevoel dat ik buitengezet word’, vertelt Sophie (23). Ze woont intussen vijf jaar in hetzelfde kotgebouw in Antwerpen, samen met negen andere studentes. De gemeenschappelijke keuken en woonkamer richtten ze in met tweedehandsmeubels om er een warmte thuis van te maken. ‘We zijn doorheen de jaren een hechte familie geworden. Nu de maandelijkse huurprijs met 50 euro omhooggaat, valt die uiteen.’
Eind maart kregen de studentes van hun kotbaas de vraag wie het huurcontract wilde verlengen. Twee weken later hoorden ze dat de huurprijs vanaf september verhoogd zou worden vanwege de stijgende energiekosten. Voor velen een bittere pil, want 600 euro extra per jaar blijkt niet voor iedereen haalbaar. ‘Ik wil niet met een beschuldigende vinger naar de kotbaas wijzen, die kan er ook niks aan doen dat het leven zo veel duurder wordt. Toch heb ik het gevoel dat hij me uit mijn kot drijft.’
Waarom zou ik 425 euro per maand betalen voor een kot als ik voor 320 euro per maand in een mooi appartement kan cohousen?
Sophie (23)
‘We zijn al rond de tafel gaan zitten om te bekijken wat onze opties zijn voor het komende academiejaar. Sommigen blijven, maar de meesten trekken weg. Ik wil mijn laatste jaar als student heel graag hier doorbrengen, maar ik twijfel nog of de prijs dat waard is. Ik ben volop aan het zoeken, maar ik heb al betere dingen gezien die minder kosten. Waarom zou ik 425 euro per maand betalen voor een kot als ik voor 320 euro per maand in een mooi appartement kan cohousen? Het is alleen ongelooflijk jammer dat onze groep uiteenvalt door de verhoogde huurprijs. Daar zijn al tranen om gevloeid.’
490 euro per maand
Vorig academiejaar telde België zo’n 491.500 studenten. Van die studenten deed 40 à 45 procent een beroep op een vorm van studentenhuisvesting. De vraag naar (betaalbare) studentenkamers is erg groot en het aanbod is te klein om daaraan tegemoet te komen. Het gevolg: stijgende prijzen. In Vlaanderen betaalt een student vandaag 420 euro per maand voor een kot, in Brussel is dat 490 euro per maand.
‘We zien vooral een evolutie in de vraag naar koten en niet in het aanbod’, zegt Nele Van Damme van Upgrade Estate, een bedrijf dat vastgoedprojecten voor studenten beheert en realiseert. ‘Laat dat nu net het probleem zijn. Al jaren is er een structureel kotentekort in steden als Gent en Brussel.’
Welke oplossingen?
1. Zoek een huisgenoot in plaats van een kot
‘Ik zoek iemand die met mij in een tweeslaapkamerappartement in centrum Gent wil wonen.’ Dat type oproepen, waarin studenten op zoek gaan naar een huisgenoot in plaats van naar een kot, verschijnt steeds vaker op sociale media. Omdat niet alleen het kwantitatieve aanbod, maar ook de kwaliteit van de koten vaak te wensen over laat, gaan studenten op zoek naar alternatieve woonvormen.
‘Ik overwoog een sabbatjaar te nemen, maar heb me bedacht en daardoor ben ik nu blijkbaar te laat aan mijn zoektocht naar een kot begonnen’, vertelt Katou (18). ‘Oorspronkelijk zocht ik een klassiek kot, maar dat bezorgde me veel stress. Met een budget van 550 euro, wat volgens mij toch al veel is, is het moeilijk om iets te vinden met voldoende daglicht en ruimte om te bewegen. Daarom heb ik nu meer zin om een appartement te delen met iemand. Je betaalt minder dan voor een kot, en krijgt er meer voor in de plaats. Ik had wel verwacht dat ik iemand zou vinden om mee samen te wonen, maar niet dat ik binnen het uur al meer dan 50 reacties zou krijgen op mijn oproep. Het illustreert hoe wanhopig iedereen op zoek is naar een aangenaam stekje in Gent.’
2. Cohousing
Ook Laurens (26) ondervond dat. ‘Twee jaar geleden zat ik op kot in Schaarbeek. Ik betaalde 370 euro aan huur, maar het gebouw was vreselijk afgeleefd en lag ook niet in een leuke buurt. De vloeren en de badkamer waren niet proper te krijgen, er viel steengruis van de raamlijsten en uiteindelijk bleek zelfs de boiler niet veilig geïnstalleerd. Ik heb er mijn huurcontract wel uitgedaan, maar ben tegelijk op zoek gegaan naar iets anders.’
Alles wat onder de 400 à 450 euro verhuurd werd en een beetje degelijk leek, was meteen weg of lag ver buiten het centrum
Laurens (26)
Die zoektocht verliep niet zonder slag of stoot. ‘Alles wat onder de 400 à 450 euro verhuurd werd en een beetje degelijk leek, was meteen weg of lag ver buiten het centrum. Het was echt onmogelijk.’ Laurens ging daarom op zoek naar alternatieve woonvormen. ‘Ik heb geïnformeerd bij organisaties die in leegstandbeheer doen, maar ben uiteindelijk twee jaar geleden in een cohousingproject gestapt. De huurprijs lag boven mijn budget, maar door extra te gaan werken, werd het net haalbaar. Als ik bedenk wat ik er allemaal voor krijg in vergelijking met dat kot, vind ik het dat meer dan waard.’
3. De unief schiet te hulp
Als studenten hun heil zoeken in alternatieve woonvormen als samenhuizen, worden zij op de reguliere huurmarkt een concurrent voor inwoners met een laag of gemiddeld inkomen. Studentensteden als Leuven en Gent kiezen er daarom expliciet voor om gezinswoningen en appartementen voor te behouden voor inwoners. In Leuven zitten 80 van de 100 studenten op kot, in Gent 60 op de 100. Woonbuurten kunnen daardoor transformeren tot studentenbuurten.
Maar door een tekort aan betaalbare koten kan een hogeschool of universiteit op termijn ook minder studenten aantrekken. De KU Leuven merkt dat het voor studenten met een beperkt budget niet evident is om een kot te vinden. ‘We zijn daarvoor in overleg met de stad Leuven, de hogere overheden en met andere universiteiten en hogescholen. We bekijken onder meer of tijdelijke versoepelingen in de kotregelgeving soelaas kunnen bieden’ Ook de KdG-hogeschool in Antwerpen en de VUB overleggen daarover met onderwijspartners. ‘Bij ons staat er voor 2027 een nieuw studentenhuis met 465 basiskamers voor ULB- en VUB-studenten op de planning’, zegt VUB-woordvoerder Lies Feron.
4. Studentendorpen buiten de stad
De Vlaamse Vereniging van Studenten (VVS) formuleerde in april vijfentwintig aanbevelingen voor een beter studentenhuisvestingsbeleid. Een van de aanbevelingen is om, zoals in Toulouse of Sydney, student villages te bouwen: wooncomplexen die buiten de stad en iets verder van de campus liggen, maar die zo de druk op de stad wegnemen.
5. Leegstand activeren
Andere maatregelen die de VVS naar voren schuift, is om van leegstaande panden koten te maken, en ook om fiscale voordelen toe te kennen aan wie een basiskot verhuurt, legt VVS-bestuurder Julien De Wit uit. Een basiskot is voor de VVS een standaardkamer met een bureau, een stoel, een kast en een bed.
Eind april zat de VVS samen met Vlaams minister van Wonen Matthias Diependaele (N-VA) en Vlaams minister van Samenleven Bart Somers (Open VLD). ‘Heel fijn dat we zo snel ontvangen werden’, zegt Julien De Wit. ‘Minister Diependaele gaf wel aan dat het niet eenvoudig is om in te grijpen op de kotenmarkt omdat die verbonden is met de reguliere markt. Als de huurprijzen daar stijgen, stijgen die van de koten ook.’ Diependaele wil volgens De Wit wel onderzoeken of er een Vlaams kotlabel kan komen en wil bekijken hoe leegstand verder gereactiveerd kan worden.
6. Studeren in Antwerpen, op kot in Mechelen
Minister Somers wil zich vooral richten op de samenwerking tussen lokale besturen. De Wit: ‘Een stad als Mechelen (waar Somers titelvoerend burgemeester is, nvdr.) ligt bijvoorbeeld niet ver van Antwerpen en kan best nog wat extra koten gebruiken.’ Ook Kortrijk vormt nu al een goedkoop alternatief voor studenten die in Gent niets betaalbaars vinden. De verplaatsing nemen ze er noodgedwongen bij.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier