De antiwitwascel ontving vorig jaar 79.211meldingen van verdachte financiële transacties. Dat is een verpulvering van het vorige record uit 2022, toen er 53.923 meldingen werden geteld. Achter die vele verdachte transacties schuilen, behalve een bloeiende drugshandel, ook steeds professionelere witwasnetwerken.
Het zopas gepubliceerde activiteitenverslag van de Cel voor Financiële Informatieverwerking (CFI), beter bekend als de antiwitwascel, wordt dit jaar voorafgegaan door een weinig geruststellend inleidend woord van Ine Van Wymersch, de nationale drugscommissaris.
Van Wymersch heeft het onder meer over ‘de groeiende spiraal van geweld in de meest weerzinwekkende vormen’ en ‘de flinterdunne lijn tussen de legale en illegale economie’. Samen hebben die het potentieel om ‘een samenleving structureel te ondermijnen en te laten verglijden naar een narcostaat.’
In dezelfde inleiding schrijft Van Wymersch dat ze in de bestrijding van drugscriminaliteit resoluut kiest voor een ‘follow the money-aanpak’.
De antiwitwascel is daarbij een voor de hand liggende partner. Financiële instellingen, maar bijvoorbeeld ook notarissen of voetbalclubs, zijn verplicht om verdachte transacties aan die cel te melden. Dat deden ze vorig jaar met meer ijver dan ooit.
‘De enorme stijging van het aantal meldingen heeft wellicht in de eerste plaats daarmee te maken’, zegt CFI-woordvoerder Kris Meskens tegen Knack. ‘Banken zijn nog aandachtiger geworden voor verdachte transacties, wat voor een belangrijk deel het gevolg is van meer sensibilisering door de Nationale Bank.’ Als tweede mogelijke verklaring noemt Meskens de Brexit. ‘Die heeft ervoor gezorgd dat meer buitenlandse betalingsinstellingen naar ons land zijn gekomen, met meer meldingen van verdachte transacties als logisch gevolg.’
Of er achter het stijgende aantal verdachte meldingen ook een stijging van de criminaliteit schuilgaat, valt onmogelijk te zeggen. Wél valt op dat een snel toenemend aantal ‘verdachte transacties’ gelinkt kon worden aan ‘georganiseerde misdaad’ (van 193 gevallen in 2022 naar 257 gevallen in 2023).
‘Het gaat hier meestal om professionele witwasnetwerken, die vooral opgezet zijn om drugshandel te maskeren’, vertelt Meskens. ‘Alleen kun je die link niet altijd hardmaken. De bedoeling van die netwerken is net dat ze eerder te linken zijn aan zwartwerk, of andere, als minder zwaar beschouwde vormen van criminaliteit.’
Contrastrategie
Volgens het activiteitenverslag wordt veruit het grootste deel van de inkomsten uit drughandel in ons land vandaag doorgesluisd naar die professionele witwasnetwerken. Het verschil met de ‘traditionele witwasserij’ is dat de crimineel het geld niet zelf witwast. Drugscriminelen besteden, net als in de legale economie, in toenemende mate hun ‘boekhouding’ uit aan professionele experts.
De verstrengeling met de ‘de legale bovenwereld’, baart de antiwitwascel duidelijk zorgen.
De bedoeling hiervan is, uiteraard, de tracering te bemoeilijken. Meskens: ‘Vroeger werkten criminelen vooral met schermvennootschappen die relatief makkelijk tot één of een beperkte kring van criminelen was terug te brengen. Vandaag zie je dat ze steeds vaker naar professionals stappen die voor meerdere criminele organisaties werken. Die professionals zetten dan, in binnen- en buitenland, tien of meer vennootschappen op, waarvan er bijvoorbeeld 3 in de schoonmaak werkzaam zijn. Het feit dat die vennootschappen meestal niet enkel op papier bestaan, maar ook echt werkzaam zijn, maakt het witwasschema soms bijzonder moeilijk te doorgronden.’
De verstrengeling met de ‘de legale bovenwereld’, baart de antiwitwascel duidelijk zorgen. In het jaarverslag is sprake van een ‘contrastrategie’, met de bedoeling ‘grip te krijgen op het sociale weefsel en de politieke structuren van onze maatschappij’. Concreet wordt daarmee gedoeld op bedrijven die legale activiteiten vermengen met illegale activiteiten als drughandel. ‘Denk bijvoorbeeld aan een criminele organisatie die deze activiteiten vermengt met activiteiten in de bouw’, legt Meskens uit. ‘Zo’n bedrijf heeft, vanwege het vele zwarte geld, een groot concurrentievoordeel tegenover legale bouwbedrijven. Daardoor kunnen het bijzonder machtige spelers worden, die kunnen wegen op de politiek of, erger nog, politici corrumperen.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier