Een kliekje historisch-culturele profielen op sociale media – meestal met marmeren standbeelden als profielfoto – dragen niet zelden een aartsconservatieve ideologie uit.
Op X, het vroegere Twitter, floreren al enkele jaren de zogenaamde marmerenstandbeeldprofielfoto’s. Het gaat om meestal anonieme accounts die als profielfoto kiezen voor gesculpteerde portretten van Griekse filosofen, Romeinse keizers of renaissancestandbeelden. Het fenomeen is zo breed verspreid dat er gespecialiseerde memes over bestaan.
McDonald’s
De profielen hebben namen als ‘Culture Critic’ of ‘Thinking West’ en delen foto’s van ‘mooie’ kunst en gebouwen. In het beste geval brengen ze interessante, soms wat simplistische verhalen over bekende artistieke figuren, gebouwen of historische feiten.
De nostalgie naar een vermeende ‘verloren schoonheid’ is tegelijk nostalgie naar een tijdperk waarin witte Europese mannen het over de hele wereld nog voor het zeggen hadden.
Een goed voorbeeld is ‘The Cultural Tutor’, die op X een standbeeld van Plato als profielfoto gebruikt en 1,7 miljoen volgers heeft. De man erachter is de Brit Sheehan Quirke, die zes jaar geleden afstudeerde met een rechtendiploma aan Durham University, maar nadien als nachtwaker en bij McDonald’s werkte terwijl hij grootse schrijversambities koesterde.
Met zijn ‘Cultural Tutor’-profiel op Twitter, dat elke dag een historisch-culturele ‘bijles’ geeft onder de vorm van een Twitterdraadje, oogst hij geweldig succes.
Quirke vertolkt in zijn berichten een discours over ‘schoonheid’ dat eerder naïef-esthetisch is dan ideologisch geïnspireerd. Inhoudelijk loopt hij daarbij, als amateurhistoricus, geen perfect parcours.
Zo omschreef hij begin dit jaar nog de Leuvense universiteitsbibliotheek – gebouwd in Vlaamse neorenaissancestijl na de Eerste Wereldoorlog – als ‘een van de grote gotische bibliotheken, gebouwd in de late 15e eeuw’, een gebouw dat ‘zou kunnen zijn bezocht door Erasmus’.
Ontaarde kunst
In het slechtste geval schuilt achter de ogenschijnlijk educatieve content van de ‘marmeren beelden’ echter een nauwelijks verholen uiterst rechtse, christelijk-conservatieve of zelfs wit-nationalistische agenda. Een goed voorbeeld is ‘The Culture Critic’ – een anoniem profiel met 1,2 miljoen volgers en het hoofd van Michelangelo’s David als profielfoto.
Deze groep is een uitvloeisel van de conservatieve obsessie met zowel de klassieke Oudheid als traditionele architectuurstijlen, in het bijzonder het (neo-)classicisme. De profielen verspreiden ideeën over moderne kunst en moderne architectuur als symbolisch voor de ‘neergang van de westerse beschaving’.
Meestal gebeurt dat via een vaag discours over ‘schoonheid’. Hun nostalgie naar een vermeende ‘verloren schoonheid’ is tegelijk nostalgie naar een tijdperk waarin witte Europese mannen het over de hele wereld nog voor het zeggen hadden.
‘Lelijke’ modernistische architectuur of kunst is volgens profielen als ‘Culture Critic’ geen gewone miskleun, maar deel van een ingewikkelde complottheorie waarbij een ‘globalistische elite’ ze loslaat op het openbare domein om ‘de bevolking te demoraliseren’ en ‘lokale identiteit uit te wissen’.
Niet elk (kunst)geschiedenislesje op sociale media is dus even educatief. Sommige ‘marmeren beelden’ serveren weinig meer dan een opgewarmd discours over ‘ontaarde kunst’ dat wel heel erg aan de jaren 1930 doet denken.
