Waarover twijfelt strafpleiter Walter Damen? ‘Ik mis vaak nuance in onze samenleving’

‘Ik ben in mijn leven al vaak van gedachte veranderd. In mijn jeugd waren mijn ideeën veel scherper en radicaler dan vandaag.

‘Toen ik nog studeerde, zag ik bijvoorbeeld geen graten in de doodstraf, terwijl ik er nu heel fel tegen gekant ben. Ik was er ook van overtuigd dat iedereen zijn gevangenisstraf volledig moest uitzitten. Tegenwoordig tracht ik mensen vaak te overtuigen van het tegendeel. En ik was bijvoorbeeld ook een hevig flamingant, het idee van een onafhankelijk Vlaanderen sprak me enorm aan. Maar met de jaren ben ik het confederalisme veel meer gaan appreciëren.

‘Hoe meer je over bepaalde zaken leest en nadenkt, hoe genuanceerder je beeld wordt. Dat vind ik een van de grote voordelen van vijftigplusser zijn. Ik ben wel benieuwd wat ik als tachtig plusser zal zeggen want ik zie veel ouderen weer harder worden in hun ideeën.’

Twijfelt u vaak?

Walter Damen: Nee. Als twijfel betekent dat je overal onzeker over wordt en geen keuzes durft te maken, dan zou ik mezelf zeker niet omschrijven als een twijfelaar. Ik neem vrij makkelijk beslissingen, want ik wil niet in stilstand belanden. Wat ik wél doe, is mijn eigen visies ter discussie stellen en gretig luisteren naar anderen. Ik probeer mijn ideeën zo veel mogelijk te voeden om genuanceerder na te denken.

Tijdens mijn doctoraat over natuurrecht binnen de afdeling criminologie aan de UGent, heb ik honderden boeken gelezen over goed en kwaad, van filosofen als onder anderen Hannah Arendt en Carl Schmitt. Genuanceerde visies hebben me altijd erg geïnspireerd. Die mis ik vaak in onze huidige samenleving, waarin veel zwart-wit wordt gedacht. Terwijl ik al heb gemerkt dat je met een rustig een-op-een-gesprek veel mensen kunt overtuigen van die nuances.

Hoe belangrijk is twijfel voor een strafpleiter?

Damen: In mijn professionele context is twijfel een zeer beladen woord. Als er in een strafzaak sprake is van ‘redelijke twijfel’, moet de cliënt vrijgesproken worden. Strafpleiters noemen ze dan ook de keizers van de twijfel. Het wordt ons vaak verweten dat wij een rookgordijn zouden optrekken. Dat is onzin, maar het klopt wel dat we niets vanzelfsprekend mogen vinden. Als iedereen roept dat iemand schuldig is, moeten wij ons de vraag stellen of dat effectief zo is. In die context is de zaken in twijfel trekken noodzakelijk. Ik wil nooit blindelings afgaan op iets wat door anderen wordt beweerd.

Vandaar dat ik zo’n hekel heb aan roddels. Je mag nooit zomaar geloven wat wordt gezegd, of wat je denkt te zien. Op mijn bureau hangt een foto van dode stieren. Tenminste, dat denkt iedereen die de foto voor het eerst ziet. Wat nogal verbaasde reacties opwekt. Tot ik hen uitleg dat het twee jonge stieren zijn die acht weken lang gefotografeerd werden, vrolijk stoeiend in een weide. Nadien zijn die foto’s op elkaar geplakt, zodat het een hoop dode stieren lijkt. Terwijl die twee dieren vermoedelijk nog altijd springlevend zijn. Het perfecte symbool voor kritisch en dus twijfelend nadenken.

Vrienden Heidi De Pauw en Walter Damen: ‘Als ik echt kwaad ben, klop ik op mijn boksbal’