Waarover twijfelt schrijver Guillaume Van der Stighelen? ‘Mijn misprijzen voor gelovigen veranderde in bewondering’

‘Ricky Gervais zei ooit: “Als je een ingebeeld vriendje hebt, moet je naar de psychiater. Als een miljoen mensen er een hebben, noemen we dat God.” Zo dacht ik vroeger over gelovigen: ik kon maar niet snappen dat zelfs verstandige mensen in een opperwezen geloven.

Ik wist wel dat het leven geen feest is. Op een dag val je uit een warm gat en jaren later smijten ze je in een koud gat. De tijd daartussen heet “het leven”. Gelukkig is er nog de liefde en die is fantastisch. Maar op een keer zal een van de twee de andere moeten aanraken als hij of zij koud is. Het is in de kist liggen of achter de kist lopen. Dus ja, het idee van een hiernamaals is aanlokkelijk, maar ik had daar niets aan. Tot mijn zoon stierf. Mijn vrouw en ik waren toen allebei radeloze wezens die maar naar één ding op zoek waren: troost. Ik vond die in de gedachte dat ik op een dag even dood zou zijn als hij en niet meer met pijn in mijn hart hoefde op te staan. Mijn echtgenote in de gedachte dat ze hem ooit zou terugzien. Wie zijn wij om troost van elkaar af te pakken?

Mijn misprijzen voor gelovigen veranderde in bewondering. Zeker toen ik voor mijn boek Samen door één deur ging praten met mensen van verschillende religies. Door naar hen te luisteren, over de clichés heen, leerde ik voelen hoeveel steun en kracht mensen kunnen putten uit hun geloof.’

Door de politieke kant van het geloof is de aandacht voor wat het echt kan betekenen voor een mens in de schaduw gekomen.

Toch bent u zelf niet gelovig geworden.

Guillaume Van Der Stighelen: Ik volg Multatuli: ‘En de mens schiep God naar zijn evenbeeld.’ Natuurlijk bestaat God, Hij is een van de mooiste scheppingen van de mens. Alleen al om de troost die Hij kan bieden. Maar daarom is Hij ook gevaarlijk. Dat is de kwaaie kant van het geloof. Het politieke misbruik van de behoefte van de mens te behoren tot ‘iets groters’. Soms ten koste van zijn persoonlijke vrijheid en leidend tot het misprijzen van andersdenkenden. Door die politieke kant van het geloof is de aandacht voor wat het echt kan betekenen voor een mens in de schaduw gekomen. ‘Dank U’ zeggen, voor het eten dat je op je bord krijgt, hoe mooi is dat?

Ik zei ooit tegen mijn pa, tijdens een prachtige zeiltocht bij zonsondergang op de Schelde, dat ik begreep waarom zeemannen zo gelovig zijn. Je wilt iemand hebben om ‘dank je’ tegen te zeggen, voor zo veel moois. Mijn pa antwoordde: ‘Dank dan maar jezelf. Er zijn veel mensen die niet zouden zien hoe mooi dit is.’ Voilà. God zit in u. Opgelost.

Twijfelt u veel?

Van Der Stighelen: Ja, anders zou ik niet schrijven of praten. Het zou erg zijn als ik mijn handelen baseer op een gedachte die niet klopt. Dus deel ik mijn gedachten, zodat anderen ze kunnen weerleggen en ik kan bijsturen als het moet. Verstand is niet wat er in je hoofd zit. Verstand is de wisselwerking tussen wat er in jouw hoofd zit en dat van een ander.