‘Waarom de fundraising van Acid zo succesvol is’

‘Dé fundraising-actie van het jaar is al bekend’, schrijft campagnestrateeg Jeroen Robbe. ‘Deze drie lessen kunnen middenveldorganisaties en anderen die steun zoeken voor een rechtvaardigere samenleving trekken uit het succes van de crowdfunding actie van youtuber Acid.’

Minder dan 24 uur tijd na zijn veroordeling en de lancering van zijn crowdfunding kreeg de populaire vlogger Acid bijna 10.000 euro binnen aanindividuele donaties, goed voor een totaal van meer dan 100.000 euro.

Wat je mening over Acid ook is, het is slimmer om verder te kijken dan de figuur en te zien wat het succes van zijn actie ons leert over de samenleving. Acid is er toch maar in geslaagd met een steunactie gekoppeld aan een boodschap over enerzijds “klassenjustitie” en anderzijds tegen racistisch geweld een massale golf van steun op gang te brengen. Hoe kan dat in die samenleving die toch zoveel naar rechts opgeschoven was?

Ik zie drie lessen die progressieve organisaties uitdagen om hun strategie toch even kritisch te bevragen.

(1) Méér anti-establishment dan verrechtsting

Ja, er is zoiets als verrechtsing. Maar we mogen oorzaak en gevolg niet verwarren. Onderzoek toont trouwens aan dat mensen rechtser stemmen dan ze zijn qua waardenpatroon. Rechts slaagt er bij ons, net als op veel andere plekken, wel al jaren veel beter in dan links om het ongenoegen ten aanzien van het establishment (en haar greep op de politieke, economische en juridische wereld)  te capteren. Wallonië is een beetje een uitzondering op de regel, waarbij een uitgesproken linkse partij het ongenoegen capteert.

Een groot deel van het middenveld wordt vandaag soms gezien als een verlengstuk van dat onpopulaire establishment. En is dat niet minstens een stukje terecht? De angst om middelen te verliezen in de rechtsere politieke context, ondermijnt al te vaak de kritische functie. Organisaties die zich daardoor steeds meer beperken tot dienstverlening en daarmee het uitvoeren van een stuk van het beleid, schieten in hun eigen voet en ondermijnen potentieel hun eigen draagvlak.

(2) Glashelder verhaal, duidelijk vijandsbeeld

Eigenlijk is de boodschap van Acid heel eenvoudig. Hij uit verontwaardiging bij een gevoel van straffeloosheid na feiten die iedereen met zelfs maar een beetje empathie diep geraakt hebben. Een jong leven is abrupt beëindigd. De daders lijken tot de elite te behoren, waar het slachtoffer een zwarte man uit een “gewone” familie was. Voor velen ruikt dat minstens naar klassenjustitie.

Een wereldvreemde elite die “haar mensen” beschermt ten koste van gerechtigheid voor anderen is een helder verhaal, met duidelijke protagonisten en antagonisten. De samenleving heeft baat bij nuance, maar soms ook nood aan scherpe boodschappen waarbij luidop gezegd wordt wat velen zien. Zo’n scherp verhaal kan je gebruiken om de hand te reiken naar mensen die al een tijd verontwaardigd afgehaakt zijn. Op die manier is schieten met scherp soms verrassend verbindend.

(3) Mensen hunkeren naar authentieke vertolkers van hun stem en ongenoegen

Ik ken Acid niet persoonlijk. De aard van zijn bezigheid maakt dat je weet dat hij uiteraard uit is op het maximaliseren van zijn “volgers”. Dat wil uiteraard niet zeggen dat zijn verontwaardiging over de lichte straffen voor de Reuzegommers per definitie niet authentiek zou zijn. Je merkt in de vele reacties bij donaties op zijn platform alleszins dat veel mensen hem als authentiek zien én aangeven dat ze blij zijn dat iemand met een platform dat gebruikt om ook hun mening te vertolken.

Meer nog: het feit dat Acid ook risico’s neemt en nu veroordeeld is, versterkt dit gegeven. De durf van David om op te staan tegen Goliath, ongeacht de gevolgen heeft altijd al tot de verbeelding gesproken. Het is een vorm van leiderschap, waarachter mensen zich graag verenigen.

Je hoeft het niet eens te zijn met de toon of zelfs de manier waarop een Acid zijn verontwaardiging toont. Maar als je brede steun wil genereren voor de zaak waar jij voor strijdt, dan doe je er wel goed aan om te leren uit zijn succes. Want een meerderheid aan mensen deelt nog steeds een pak universele waarden, maar herkent zich misschien niet in de manier waarop jij die vandaag verdedigt.

Jeroen Robbe is campagnestrateeg bij het coöperatief adviesbureau S&L. Hij begeleidt elke dag organisaties bij het ontwikkelen van een impactvolle campagnestrategie. Dit opiniestuk verscheen ook op zijn LinkedIn-pagina.