Uitgever Karl Drabbe: ‘Ik twijfel vandaag over Vlaamse onafhankelijkheid binnen Europese context’

‘Ik heb geschiedenis gestudeerd’, zegt Karl Drabbe. ‘Tijdens mijn studentenjaren was ik al heel geïnteresseerd in politieke geschiedenis. Ik was ook zelf politiek actief. Niet in de partijpolitiek, maar in de Vlaamse en de liberale beweging. In het kielzog van Peter De Roover en Jan Jambon droomde ik van de onafhankelijkheid van Vlaanderen. Daarover ben ik wel van gedachte veranderd. Ik twijfel vandaag of die Vlaamse onafhankelijkheid ooit concreet gerealiseerd kan worden binnen de Europese context – kijk naar wat er in Catalonië gebeurt, of in Schotland, daar mogen ze geen tweede referendum organiseren. Heeft het dan zin om steeds weer te willen streven naar Vlaamse ‘onafhankelijkheid’? Dat is een mooi ideaal, maar het in de praktijk realiseren is nog iets anders.

Ideologieën zijn niet geschikt om een samenleving te modelleren.

Hetzelfde geldt voor het liberalisme, waar ik vroeger erg in geloofde: ik was ervan overtuigd dat een individu alle problemen kon oplossen en dat een overheid alleen maar stokken in de wielen stak. De mens is de maat van alle dingen, riep ik. Tot ik De bril van Darwin van bioloog Mark Nelissen las. Hij deed me inzien dat wij zoogdieren zijn die in groep leven en dat we grotendeels door onze genetica gestuurd worden. Je kunt niet iedereen in de samenleving zomaar meekrijgen in een ultraliberaal sociaal-economisch model. Niet alle mensen kunnen mee.’

Kort samengevat: u gelooft niet meer in ideologieën.

Karl Drabbe: Ideologieën zijn leuk om te bestuderen als historicus, filosoof of politicoloog. Maar ze zijn niet geschikt om een samenleving te modelleren: noch de mens noch de maatschappij is maakbaar. Zoals oud-premier Leo Tindemans ooit zei: ‘Onder mensen wordt er gemenst.’ Je kunt niet de hand leggen op het menselijk gedrag, ook al omdat het voor een groot deel genetisch gestuurd wordt. Het heeft dus weinig zin om die grote idealen na te streven.

Hebt u daardoor ook meer mededogen gekregen voor mensen met andere meningen?

Drabbe: Niet echt, want ik ben altijd al een overtuigde pluralist geweest die met iedereen praatte – of ze nu links, rechts, gelovig of atheïst waren. Maar ik heb wel meer begrip gekregen voor de kleine kantjes van mensen. Wij zijn geen zuiver rationele wezens en allemaal hebben we onze beperkingen.

U bent uitgever van Ertsberg. Twijfelt u veel?

Drabbe: Ik weet dat ik overkom als een heel zelfverzekerd mens, iemand die weinig of nooit twijfelt. Mijn medewerkers en auteurs van Ertsberg noemen mij zelfs een slavendrijver. (lacht) Dat komt omdat ik ook zo communiceer. Ik vind het belangrijk om mijn auteurs snel van antwoord te dienen, zodat ze voort kunnen. Maar achter gesloten gordijnen twijfel ik veel: over elk idee of manuscript dat binnenkomt, over alles eigenlijk. Als ik niet zou twijfelen, zou ik geen mens zijn.