Trans activiste Ela Bambust was woensdag te zien in de spraakmakende Pano-reportage over trans tieners. Naar aanleiding van de Internationale Dag van de Transgenderzichtbaarheid vertelt ze over trans zijn, genderbevestigende zorgen, en trans tieners.
Wat betekent het voor u om trans te zijn?
Ela Bambust: Ik heb een relatief simpele uitleg. Nadat ik geboren werd, heeft een dokter mij opgepakt, tussen mijn benen gekeken, en besloten dat ik een jongen was. Maar de dokter was mis. Dat is waar trans zijn voor mij op neerkomt.
Dat we geslacht en gender onlosmakelijk met elkaar verbinden is spijtig. Een man die in een ongeluk zijn genitalieën verliest, wordt daarom nog geen vrouw. En een vrouw die een hysterectomie laat uitvoeren, blijft nadien nog steeds een vrouw – als ze zich zo identificeert welteverstaan.
Wanneer voelde u dat er iets niet klopte?
Bambust: Ik wist al heel lang dat er iets mis was, al van toen ik twaalf was. Het beeld dat ik van mezelf had, en het beeld dat ik in de spiegel zag, dat stemde gewoon niet overeen.
Wat vindt u van tieners die hun transitie al operatief willen bevestigen? Is dat te vroeg of is het net een goed moment?
Bambust: Genderbevestigende zorgen zijn niet iets experimenteels. Dat doen we al dertig, veertig jaar. Die behandelingen zijn niet alleen levensverbeterend, maar ook levensreddend. Studies hebben aangetoond dat trans personen een veel hoger risico lopen om zelfmoord te plegen. Als we die zorgen wegnemen, dan brengen we de levens van jonge trans personen in gevaar.
Vanaf het moment dat jongeren besef krijgen van hun gender, zouden ze daar met professionals over moeten kunnen praten. Ze moeten de ruimte krijgen om met hun gender te experimenteren. Nadien kunnen ze eventueel medische stappen ondernemen.
Wat zegt u tegen mensen die denken dat trans jongeren ‘verward’ zijn?
Bambust: Dat is nonsens. De meeste mensen weten heel goed wie ze zijn. Het idee dat jongeren ‘verward’ zouden zijn, speelt in op de idee dat de hele transproblematiek nieuw zou zijn. Dat is niet zo. Trans zijn is van alle tijden en culturen. Denk maar aan de two-spirits bij Native Americans, of aan de Hijra’s in India.
Ons beeld van gender is altijd heel beperkend geweest. Nu er meer vrijheid is om met gender te exprimenteren, zijn er steeds meer jongeren die in die leemte springen.
In Knacks grote seksenquête gaf driekwart van de respondenten aan dat ze er geen probleem mee hebben dat iemand genderbevestigende zorgen krijgt. Is er sprake van schijntolerantie hier?
Bambust: Ik word zelf amper lastiggevallen of belaagd. De tolerantie is er dus wel degelijk. Wat ik wel opmerk, is dat mensen hun eigen gender in vraag beginnen stellen doordat ik trans ben. Want als ik als trans persoon een vrouw kan zijn, wie ben jij dan als cisgender vrouw?
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier