Toxische mannelijkheid: ‘Dries Van Langenhove is populair bij veel jongeren met migratieroots’

Vrouwenhaat bij jongeren is stilaan weer een probleem in Vlaanderen. De Vlaamse regering zoekt naar oplossingen. ‘Wij kregen al oproepen uit lagere scholen, waar jongens in de derde graad de autoriteit van de juf niet meer aanvaarden.’

De Vlaamse regering wil vrouwenhaat en toxische mannelijkheid bij jongeren harder aanpakken. Het radicaliseringsplan, jaren geleden uitgedacht toen islamitisch terrorisme de allergrootste dreiging was, wordt daarom herschreven. Dat berichte De Standaard dinsdag. Youcef Naimi van de vzw Ceapire gaat nu al met zulke jongeren in gesprek en probeert ze op andere gedachten te brengen.

Youcef Naimi: ‘We gebruiken nu allemaal het etiket “toxische mannelijkheid”, maar voor mij gaat dit over een breder probleem. Jongens die wij spreken hebben het gevoel dat mannen vandaag de schuld krijgen van alles. Het patriarchaat is zogezegd de oorzaak van alle miserie in de wereld. Mannelijkheid is slecht, of het bestaat zelfs niet meer. De lgbtq-gemeenschap maakt dat voor die jongens alleen maar complexer: iedereen kan man of vrouw zijn, het is maar hoe je jezelf voelt. Ik ga nu scherp door de bocht, en ik bedoel dat zelf helemaal niet negatief, maar dat is wat jongens voelen. De vragen die ze daarover hebben, worden in onze samenleving niet adequaat beantwoord. Zeker in het onderwijs zijn er niet genoeg positieve, mannelijke rolmodellen. Die jongens gaan dan maar online op zoek naar mannen die hen structuur en duidelijkheid geven.’

En daar is de toxische mannelijkheid niet van de lucht?

Naimi: Soms zijn het ook gewoon complottheorieën, maar dat is inderdaad online heel aanwezig. Ze krijgen daar te horen dat het feminisme juist de oorzaak is van alle kwaad. Vrouwen worden altijd geloofd als het over verkrachting gaat, ook al verzinnen ze verhalen, en jongens moeten bèta-mannen worden. Dat zijn minderwaardige mannen of soy boys die te veel sojamelk drinken. Dat is weer zo’n complottheorie, dat sojamelk slecht zou zijn voor iemands testosteron en mannelijkheid. Op veel scholen weten ze niet hoe ze daarmee om moeten gaan, waardoor ze de onderwerpen vaak vermijden. Dat is natuurlijk niet verstandig. Een aanzienlijk deel van de jongens waarmee wij werken, hebben ook migratieroots. Ze komen uit een gezin waar de ouders niet altijd Nederlands spreken en vaak heel weinig sociaal kapitaal hebben dat ze aan hun kinderen kunnen doorgeven.

Jongens verrechtsen, meisjes verlinksen: is de genderkloof bij Gen Z straks onoverbrugbaar?

Zitten er ook veel Vlaamse boerenzonen tussen, om het dan zo maar even te zeggen?

Naimi: Absoluut. Wij komen ook jongens uit kleine gemeenten tegen die met dezelfde vragen worstelen. Ik denk aan incels, die als student of zelfs wanneer ze al volwassen zijn en misschien ergens als bediende werken het gevoel hebben dat geen enkele vrouw hen ooit zal appreciëren. Vaak zijn dat gamers. Waarom zou een vrouw ook in mij geïnteresseerd zijn, denken ze, als ik niet aan sport doe en een lage status in de samenleving heb? Maar het zijn ook steeds jongere jongens die in de knoop komen met zulke kwesties. Wij kregen al oproepen van lagere scholen, waar jongens in de derde graad de autoriteit van de juf niet meer aanvaarden.
In welke kring die jongens online terechtkomen, hangt van veel verschillende factoren af. Dat kan in extremistisch rechtse kringen zijn, islamitische groeperingen of in een heel gewelddadige straatcultuur. Daar zit niet altijd een logica achter, het hangt ervan af op welke platforms ze belanden of welke vrienden hen op weg zetten. Dat zijn absoluut geen hardcore overtuigingen, soms springen jongeren ook van de ene groep over naar de andere. Ze beginnen in islamitische milieus maar eindigen bij een bende op straat en worden een draaideurcrimineel.

De naam van Andrew Tate valt dan heel erg vaak. Is hij echt zo invloedrijk?

Naimi: Hij is natuurlijk symptomatisch. Zijn idee van mannelijkheid – vooral materialistisch succes – slaat erg aan bij die jongens. Hij beweert dat een depressie niet bestaat, en dat dat iets is voor zwakke jongens. Morgen kan het iemand anders zijn die hen zulke ideeën oplepelt, maar vandaag is Tate wel erg populair.

Zijn er zulke voorbeelden in Vlaanderen?

Naimi: Dries Van Langenhove komt het dichtst in de buurt, ook al zijn er wel grote verschillen. Van Langenhove waarschuwt zijn volgers ook voor de gevaren van mei ’68, zoals het feminisme, en zet mannen aan om hard te trainen, zelfs met wapens. Daarnaast verspreidt hij ook complottheorieën. Van Langenhove is ook populair bij veel jongeren met migratieroots of een moslimachtergrond. Dat merk je ook als je gaat kijken naar de comments onder zijn posts. Ze zijn het natuurlijk niet met alles eens, zoals met zijn standpunten over migratie. Zulke jongens zeggen: als hij geen racist was, zou ik voor hem stemmen.

Valt hier met meer aandacht van beleidsmakers, zoals in een nieuw radicaliseringsplan, iets aan te doen?

Naimi: Natuurlijk, ook al wordt dat een werk van lange adem. Dit is niet iets wat in één ambtstermijn opgelost kan worden. Maar ik merk zelf in mijn werk dat we wel degelijk een verschil kunnen maken. Als ik in gesprek ga met jongens, zeggen ze soms: ik wil zijn zoals u, wat moet ik daarvoor studeren? Als ze het gevoel hebben dat er serieus naar hen geluisterd wordt, zijn ze ook in staat om met kritiek om te gaan. Maar daarvoor moeten we dat gesprek wel durven aan te gaan, en niet doen alsof mannelijkheid niet meer bestaat.

Hoogspanning in de klas: ‘Het salafisme wint aan aanhang op school’