In plaats van de vooroordelen over politici op leeftijd te ontkrachten, bevestigt Joe Biden ze bij elk publiek optreden nog een beetje meer.
Is Joe Biden te oud om zichzelf op te volgen als president van de Verenigde Staten? Sinds hij een gênant slechte beurt maakte tijdens het televisiedebat met rivaal Donald Trump, is dat dé vraag die partijgenoten, tegenstrevers, kiezers en journalisten bezighoudt. In binnen- en buitenlandse media worden de hele tijd geriaters, psychologen, gerontologen en onderzoekers opgevoerd in de hoop dat zij wat licht op de zaak kunnen werpen.
Vaak geven die heel interessante antwoorden, maar dan wel op de verkeerde vraag. Op zich is het logisch dat iedereen wil weten of Biden cognitief en mentaal nog in staat is om de VS te leiden, maar het is al te simplistisch om dat tot zijn hoge leeftijd te herleiden. Er zijn nog heel wat andere redenen – van ziektes tot verslavingen en psychische problemen – waarom iemands vermogen om kennis op te nemen en te verwerken aanzienlijk kan achteruitgaan.
Alleen letten we daar bij jongere politici minder op of zoeken we er spontaan andere verklaringen voor. Misschien zou het nog zo’n gek idee niet zijn om elke mandataris, van jong tot oud, aan het begin van een bestuursperiode een cognitieve test te laten afleggen. Dat zou ons zelfs heel wat ellende kunnen besparen.
Al zou het bewijs van iemands cognitieve vermogens natuurlijk niet volstaan. Hoe een politicus overkomt, is tegenwoordig minstens even belangrijk. De vraag is dus niet alleen of Joe Biden cognitief sterk genoeg is om weer president te worden, maar vooral of hij de Amerikanen daarvan kan overtuigen. En dat lukt hem almaar minder. In de hoofden van de meeste mensen ziet een daadkrachtige en standvastige leider er nu eenmaal viriel en zelfverzekerd uit. Niet weifelend en breekbaar.
Telkens als Biden over een drempel of een woord struikelt, wordt de schade groter. Hij ondergraaft daarmee niet alleen zijn eigen geloofwaardigheid, maar ook die van andere politici op leeftijd. Dat effect is tot ver buiten de VS voelbaar. Zelfs in België.
Misschien is het niet zo’n gek idee om elke mandataris, van jong tot oud, aan het begin van een bestuursperiode een cognitieve test te laten afleggen.
Vernieuwing en verjonging
In onze parlementen zijn er amper nog oudere politici te vinden. Zit er al eens een verdwaalde 65-plusser in het halfrond, dan is dat doorgaans doordat hij of zij die leeftijd toevallig nog net voor de verkiezingen heeft bereikt. Zodra de pensioengerechtigde leeftijd nadert, worden de meesten door hun partijtop richting lijstduwersplaats of uitgang begeleid.
Voor de Vlaamse en federale verkiezingen van 8 juni werden er wel een paar zeventigers vanonder het stof gehaald, maar dat was eerder om wat extra stemmen voor de partij te winnen dan om hun carrière nieuw leven in de blazen. Toen CD&V-voorzitter Sammy Mahdi er anderhalf jaar geleden voor pleitte om meer 60-plussers op de kieslijsten te zetten, werd hij zelfs op hoongelach onthaald.
Politieke partijen zweren nu eenmaal bij vernieuwing, verjonging en een dynamische uitstraling. En daar kunnen ze geen mandatarissen op leeftijd bij gebruiken. Steevast beweren ze ook dat het niet gezond is voor de democratie als mensen tientallen jaren lang politieke mandaten blijven bekleden. Na verloop van tijd moet de fakkel aan nieuwe krachten worden overgedragen.
Alsof vernieuwing per definitie gelijk is aan verjonging. Een gepensioneerde zestiger die na een carrière in een andere sector voor de politiek kiest, kan evengoed frisse inzichten in de Wetstraat binnenbrengen. En wellicht heeft hij of zij ook oog voor de noden van de oudste kiezers, die nu keer op keer door het beleid worden vergeten.
Net daarom gaf de verkiezing van toen 78-jarige Joe Biden tot president van de VS veel ouderen hoop. Als hij de perceptie niet kon keren, wie dan wel? Veel is daar jammer genoeg niet van in huis gekomen. Vandaag bevestigt hij de vooroordelen over zijn leeftijdgenoten eerder dan dat hij ze ontkracht.
Dat mocht ook een Vlaamse politica op leeftijd ondervinden. ‘Toen ik aankondigde dat ik bij de gemeenteraadsverkiezingen mijn politieke comeback wou maken, reageerde mijn partijvoorzitter enthousiast. Hij spiegelde me zelfs een rol als fractieleidster in de gemeenteraad voor’, zegt ze. ‘Maar onlangs kreeg ik te horen dat het niet doorgaat. Stel je voor dat ik na mijn verkiezing een coup de vieux krijg, zoals Biden. Dat risico wil de partij echt niet nemen.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier