Televisienieuws focust op criminaliteit, sociale zaken en politiek: media-aandacht wordt sterk bepaald door politieke macht

Het Vlaamse televisienieuws op VRT en VTM focust vooral op de thema’s criminaliteit, sociale zaken en politiek. Beide nieuwsuitzendingen zouden ook erg gelijkaardig zijn en ze reageren op dezelfde gebeurtenissen. Dat blijkt uit een studie van twintig jaar televisienieuws, uitgevoerd door de Universiteit Antwerpen.

Onderzoekers Stefaan Walgrave en Cato Depauw doorploegden duizenden uitzendingen. Ze concluderen dat het nieuws de jongste twintig jaar “vrij stabiel” is gebleven. “Op VTM is meer zacht nieuws (zoals entertainment of toerisme, red.), op VRT meer hard nieuws”, klinkt het. 

Na de drie meest populaire thema’s volgen economie, gerecht, en oorlog/vrede. Daarna gaat de aandacht naar mobiliteit, rampen, cultuur en milieu/natuur. Op VRT is wel iets meer politiek te zien dan op VTM – al wordt dat verschil kleiner door de jaren heen. Voor de rest correleren beide zenders meestal. Het middenveld (zoals vakbonden of ngo’s, red.) zou aandeel verliezen in het nieuws. 

Premier Alexander De Croo (Open VLD) komt in het VRT-journaal het meest aan bod als spreker met 516 minuten. Daarna volgen Kris Peeters (CD&V), Bart De Wever (N-VA), Yves Leterme (CD&V) en Guy Verhofstadt (Open VLD).

Bij VTM staat De Wever op één met 606 minuten spreektijd, gevolgd door De Croo, viroloog Marc Van Ranst en Jan Jambon (N-VA).

De VRT focuste meer op Barack Obama, de VTM had meer oog voor Donald Trump. 

Onderzoekers Kathleen Beckers en Knut De Swert zien nog andere trends. Zo is er een duidelijke genderkloof tussen mannen en vrouwen in het televisienieuws, al zou ook die kloof kleiner worden. Nieuwsitems gemaakt door vrouwelijke journalisten hebben 5 procent meer kans om vrouwen in beeld te brengen dan die van hun mannelijke collega’s, ongeacht het jaar, de omroep of het thema.

Daarbovenop zijn personen met een handicap weinig waar te nemen in het televisienieuws. Personen van kleur komen vooral aan bod als burger, maar minder dan hun aandeel in de bevolking. Nog opvallend: het aandeel personen van kleur in het nieuws is niet alleen beperkt, het aandeel stijgt gewoon niet. Bovendien komen ze enkel aan bod als het over bijvoorbeeld migratie of godsdienst gaat. 

Tot slot, de media-aandacht wordt sterk bepaald door politieke macht. Dat schrijven onderzoekers Peter Van Aelst en Hanne Tillemans. Hoe meer stemmen je krijgt, hoe meer je in het nieuws kan komen met andere woorden. In verkiezingstijd is de verdeling van aandacht tussen partijen dan weer gelijker. Het vertrouwen van de kijker in het nieuws blijft ondertussen vrij hoog.