‘Veel Belgen zijn banger voor dementie dan voor kanker, en dat komt voor een stuk doordat ze geen uitweg zien’, schrijft Ann Peuteman in haar column De Zoetzure Dinsdag.
Een vriendin, die net vijftig was geworden, vertelde me dat ze steeds vaker niet op een woord kon komen. Het zou toch geen dementie zijn? De angst zat er duidelijk goed in. Dus raadde ik haar aan om een onlinetest te doen en het er ook eens met haar huisarts over te hebben. Een week later stuurde ze me een berichtje waaruit grote opluchting bleek: van dementie was geen sprake.
Die vriendin is geen uitzondering. De meeste Belgen zijn vandaag banger voor dementie dan voor kanker. Ik ken geen enkele zestiger of zeventiger die nog nooit heeft gedacht dat de ziekte van Alzheimer verantwoordelijk was voor het feit dat hij niet meer wist waar hij zijn auto had geparkeerd of niet op de naam van de een of andere acteur kon komen. Sommigen maken zich dan een paar dagen zorgen, anderen slapen er weken niet van en er zijn er ook die op den duur helemaal door angst worden verlamd.
Voor een stuk komt dat omdat veel mensen nog altijd opvallend weinig over dementie weten. Hun angst voor de ziekte is zo groot dat ze weigeren om zich erin te verdiepen. Wat blijft hangen, is vaak een stereotiep beeld van patiënten die krijsen van ellende omdat ze de verschrikkelijkste momenten uit hun leven keer op keer herbeleven of die de hele dag apathisch naar een Disney-tekenfilm staren. Dat lang niet alle mensen met dementie zo lijden, dringt doorgaans niet door.
Dementie kan niet worden voorkomen of genezen, en je kunt onderweg ook niet aan de noodrem trekken.
Een andere reden waarom dementie ons de stuipen op het lijf jaagt, is dat er een remedie noch een uitweg voor is. Voorlopig kan de aandoening niet worden voorkomen of genezen, en je kunt onderweg ook niet aan de noodrem trekken. De wet staat namelijk niet toe dat je vooraf vastlegt dat je wilt sterven wanneer je je favoriete muziek, je partner of je spiegelbeeld niet meer herkent. Je kunt alleen euthanasie krijgen als je daar zelf nog om kan vragen, en dat moment komt vaak veel te vroeg.
Toch denk ik niet dat Belgen met dementie massaal geëuthanaseerd zullen willen worden wanneer de wet een voorafgaande wilsverklaring mogelijk maakt. Wel zou dat de ziekte, en de dreiging die ervan uitgaat, voor veel mensen draaglijker kunnen maken. Zo gaat het ook bij andere ongeneeslijke aandoeningen: maar een minderheid van de patiënten die bij hun dokter informeren of ze euthanasie kunnen krijgen, gaat daar uiteindelijk ook mee door. Ondertussen kan een bevestigend antwoord hun wel rust geven en zelfs een deel van hun angst wegnemen. Soms kan de wetenschap dat euthanasie tot de mogelijkheden behoort mensen dus net in leven houden. Of er toch voor zorgen dat ze écht leven.
Lees ook:
– ‘Willen we dan niet meer voor iedereen zorgen?’
– Jongdemente mensen in woonzorgcentra: ‘Wat moet een actieve zestiger tussen allemaal tachtigers?’
– ‘De wet mag patiënten met dementie niet aanzetten tot vroegtijdige euthanasie’
– Wim Distelmans: ‘Palliatieve zorg kan de overheid net geld opbrengen’
