Rita Afonso (27) onderzoekt en vraagt aandacht voor misogynoir in België

‘In debatten over gendergelijkheid of vrouwenrechten, worden zwarte vrouwen vaak vergeten’, zegt onderzoeker Rita Afonso. ‘Ofwel gaat het over seksisme en dan staan ervaringen van witte vrouwen centraal, ofwel over racisme en dan draait het rond ervaringen van zwarte mannen. De intersectie “zwart” en “vrouw” komt zelden aan bod. En dus gaan witte vrouwen er wel op vooruit, maar blijven zwarte vrouwen achter. Dat soort feminisme dient dus alleen witte vrouwen.’

Afonso is ervan overtuigd dat we nochtans veel kunnen leren uit die intersectie. ‘Niet om zwarte vrouwen te privilegiëren, maar om de lessen die we daaruit leren door te trekken naar andere groepen. Alleen zo kan er meer gelijkheid en rechtvaardigheid komen.’ Om die reden focust ze in haar onderzoek op die specifieke vorm van discriminatie, die misogynoir heet.

Rita Afonso: Het is een samentrekking van misogynie (vrouwenhaat) en noir (zwart), een vorm van seksisme die specifiek gericht is op zwarte vrouwen. Weinig mensen staan daar bij stil. Als ik tijdens een lezing aan het publiek vraag om vijf voorbeelden te geven van seksisme en vijf voorbeelden van racisme, dan krijg ik meteen reacties. Als ik vraag om voorbeelden van misogynoir, blijft het stil.

Kunt u een voorbeeld geven van misogynoir in België?

Afonso: Hoewel exacte cijfers moeilijk te bepalen zijn, wordt geschat dat de Zwart-Afrikaanse gemeenschap ongeveer 1 tot 1,5 procent van de Belgische bevolking uitmaakt. Toch worden zwarte vrouwen amper of zelfs niet vertegenwoordigd in de politiek. Toen de nieuwe federale regering werd voorgesteld, ontstond er heisa omdat er te weinig vrouwen in zaten. Terecht, maar het leek zelfs niemand op te vallen dat er geen enkele zwarte vrouw in zat.

Met het platform Us Women probeert u aandacht te vragen voor misogynoir. Hoe doet u dat precies?

Afonso: Met Us Women deel ik verhalen en ervaringen van zwarte vrouwen. Toch heb ik bewust het woord ‘zwart’ niet gebruikt in de naam van het platform. Zwarte vrouwen zijn namelijk ook gewoon vrouwen. Het zou mooi zijn als iemand, zodra die het woord ‘vrouw’ hoort, eens spontaan aan een zwarte vrouw denkt.