‘Populaire Gentse pendeltrein moet wijken voor Eurostar. Is die van u de volgende?’

Begin volgende week komt een werkgroep geleid door het kabinet-Gilkinet bijeen over de aangekondigde vervroeging van de Dampoort-express, de enige piekuurtrein tussen Gent-Dampoort en Brussel. Pendelaar Steven Verhulst roept de vervoersmaatschappijen op om alsnog binnen de piekuren te houden. ‘Deze trein is cruciaal in de hele Gentse regio. We hebben een oplossing nodig die de reiziger écht centraal stelt.’

Sommige ochtenden vergeet je als pendelaar nooit. Maandag 16 oktober 2023 was er zo één. Als donderslag bij heldere hemel vernamen we dat de NMBS overweegt om de ‘Dampoort-express’, de enige rechtsstreekse trein tussen Gent-Dampoort en Brussel, met zowaar één uur te vervroegen. Vanaf 11 december vertrekt die om 6u46 in plaats van 7u46, lees: buiten de piekuren.

Deze open brief is een cri de croeur: deze ene trein is cruciaal voor de mobiliteit in de hele Gentse regio. Maar ook wie niet in de Gentse regio woont, ligt best wakker van de vervroeging van de ‘Dampoort-express’.

Voor een pendelaar in het Gentse houdt een radicale vervroeging alvast geen steek, zo veel is duidelijk. Om te beginnen behoort Gent-Dampoort met zijn bijna zesduizend dagelijkse reizigers tot de drukste stations van het land. Een rechtstreekse piekuurtrein naar Brussel is dan ook verre van onredelijk. Het gaat hier niet over een tijdelijke of onderbezette trein, maar over een trein die al jarenlang een vaste waarde is in het NMBS-vervoersschema, en wekelijks duizende reizigers vervoert. Een trein die er bovendien enkele decennia geleden precies kwam om het verzadigde Gent-Sint-Pieters te ontlasten.

‘Pendelaars organiseren hun leven rond een dienstregeling. Wat voor de NMBS een kleine verschuiving in een Excel-bestand is, treft talloze gezinnen.’

Ten tweede organiseren pendelaars hun leven rond een dienstregeling. Wat voor de NMBS een kleine verschuiving in een Excel-bestand is, treft talloze gezinnen. De ‘Dampoort-express’ zou voortaan al rond 7 uur ’s morgens passeren in het Gentse, wat de combinatie tussen werk, pendelen en gezin voor velen sterk bemoeilijkt.

Bij de pendelaars zit bovendien net een grote groep bij die precies in Gentbrugge, Melle of Merelbeke – waar de ‘Dampoort-express’ ook halt houdt – zijn komen wonen omwille van die rechtsreekse treinverbinding naar Brussel. Mensen zoals ik die om die reden daar een huis hebben gekocht, hun leven hebben opgebouwd en nu door de NMBS voor voldongen feiten worden geplaatst.

En de alternatieven voor de getroffen pendelaars? Die zijn er … in theorie. Tussen 7 en 8 uur ’s ochtends zijn er nog twee andere treinen richting Gent-Sint-Pieters, waar reizigers kunnen overstappen naar Brussel. Zo’n overstap maakt het traject in de praktijk echter veel langer dan de extra 10 minuten volgens het de tabellen. Vertragingen in de ochtenspits zijn immers legio, en dus ook het missen van aansluitingen. Overstappen impliceert zo ook meer gehaast, meer stress en minder comfort.

‘De beslissing lijkt neer te komen op sluikreclame voor het gebruik van de auto voor je woonwerkverkeer.’

Ten derde lijkt de beslissing neer te komen op sluikreclame voor het gebruik van de auto voor je woonwerkverkeer. Volgens het Beheerscontract met de Belgische Staat is de basisopdracht van de NMBS de openbare dienstverlening voor personenvervoer per spoor te verzekeren, met als doel onder meer de trein aantrekkelijker te maken als vervoermiddel en de ‘modal shift’ naar de trein te realiseren. Wij kunnen ons geen beslissing indenken die meer haaks staat op deze opdracht dan de beslissing om een drukbezette piekuurtrein voortaan buiten de piekuren te leggen.

Tot slot stuit ook de nonchalance waarmee deze beslisising genomen is, tegen de borst. De NMBS vond het blijkbaar niet nodig om de maatregel actief en duidelijk naar de reiziger te communiceren, laat staan deze hierover te consulteren. Je zou als reiziger bijna gaan denken dat de beslissing snel en stiekem genomen moest worden.

Wat evenwel écht de wenkbrauwen doet fronsen, is de verantwoording. In de pers stelt dat de NMBS dat de beslissing het gevolg is van ‘een conflict met het tijdslot van een internationale trein van een andere operator’. De populaire Gentse pendeltrein moet blijkbaar wijken voor een nieuwe Eurostar-trein richting Amsterdam. Infrabel, de beheerder van het spoorwegennet, verkocht het tijdsslot – in het jargon het ‘rijpad’ – voor deze trein aan eurostat, wellicht om financiële redenen. Moeten we dat als gewone pendelaar zomaar aanvaarden? Als eurostar morgen een nieuwe internationale trein plant in Brussel-Zuid, moet dan ook uw pendeltrein wijken? Daarom ligt ook u best wakker ligt van de vervroeging van de ‘Dampoort-express’.

Als morgen Eurostar een nieuwe internationale trein plant, moet dan ook u pendeltrein wijken?

Waarom het voor de NMBS onmogelijk is om de ‘Dampoort-express’ binnen de piekuren te houden? Het blijft een raadsel. De minister van Mobiliteit Gilkinet heeft ondertussen het dossier naar zich toegetrokken en organiseert eerstdaags een technische werkgroep met NMBS en Infrabel.

Laat ons hopen op een oplossing die de reiziger écht centraal stelt. Want met wat er nu voorligt, bezorg je die enkel kopzorgen.

Steven Verhulst gebruikt de ‘Dampoort-express’ om te pendelen van Gentbrugge naar Brussel. Met deze open brief wil hij de honderden piekuurtreinpendelaars uit de Gentse regio een stem geven.