Politoloog Bart Maddens: ‘Het Covid Safe Ticket was een leugen’

‘Als kind las ik al graag dystopische en apocalyptische sciencefictionromans’, zegt Bart Maddens. ‘Ik beschouwde die altijd als fictie. Maar sinds het Covid Safe Ticket (CST) weet ik dat de donkere fictie soms binnenbreekt in de realiteit. Dat ticket was een leugen: je was daardoor helemaal niet veilig, dat bevestigden wetenschappers ook. De overheid heeft het alleen maar ingevoerd opdat mensen zich zouden laten vaccineren. Maar als ze vaccinatie zo belangrijk vonden, waarom hebben ze dat dan niet verplicht?

‘Ik had voordien geen probleem met de coronamaatregelen, maar met het CST werd voor mij een rode lijn overschreden. Die inbreuk op de privacy stond niet meer in verhouding tot wat men wilde bereiken. Ik was ook verbaasd over hoe gemakkelijk het was om dat CST technologisch in te voeren. Het merendeel van de bevolking pikte het allemaal zonder protest. Ik kan dat alleen maar verklaren doordat ze mensen zo bang gemaakt hebben dat ze op den duur alles aanvaardden.

‘Sindsdien ben ik van mening veranderd over de digitalisering en de bescherming van persoonsgegevens. Het leek me vroeger paranoïde om te denken dat de overheid daar ooit misbruik van zou kunnen maken. Nu twijfel ik daarover.’

Zijn er nog dingen waar u zich zorgen over maakt?

Bart Maddens: O ja. De ANPR-camera’s, bijvoorbeeld, die op alle hoeken van de straten staan. Eerst merkte ik ze nauwelijks op, nu vind ik ze beangstigend. Wat gebeurt er met die beelden? Worden bewegingen geregistreerd? En als ik dan iets raars doe, gaat er dan ergens een alarmbel af en word ik gevolgd? Die camera’s werden ingevoerd door de vorige federale regering, met Jan Jambon (N-VA) als minister van Binnenlandse Zaken. Toen werd er gezegd: ze zullen enkel gebruikt worden om terroristen op te sporen. Maar nu worden ze ook al ingezet om ons te betrappen op telefoneren achter het stuur. En stoemelings gaat men dus veel verder dan wat de bedoeling was of wat men ons toen heeft wijsgemaakt. Daarom betwijfel ik of de overheid altijd eerlijk is over haar intenties. Het helpt ook niet dat de Gegevensbeschermingsautoriteit, die onze gegevens zou moeten beschermen, helemaal vierkant draait.

Met het CST werd voor mij een rode lijn overschreden.

Twijfelt u veel?

Maddens: Ja. Het tegenovergestelde van twijfel is zekerheid: die vloeit vaak voort uit onwetendheid. Hoe meer je dingen bestudeert, hoe meer je ontdekt dat de zaken niet zwart-wit zijn. Ik heb altijd de neiging gehad om de heersende opinies in twijfel te trekken en tegenargumenten te zoeken. In de jaren negentig, in de tijd van de Burgermanifesten van Guy Verhofstadt (Open VLD), vond iedereen referenda een goed idee. Ik was toen eerder tegen. Nu beschouwt iedereen referenda als gevaarlijk en irrationeel, maar ik ben veel positiever. Kijk naar Zwitserland: daar kunnen burgers zich over alle belangrijke thema’s uitspreken. Dat is toch een veel authentiekere democratie.