‘Ouder zijn is meer dan een voltijdse job, zeker als je er alleen voor staat’

Op de Dag van de Alleenstaande Ouder staat directeur Ivo Mechels van de Gezinsbond stil bij hoe het beleid meer aandacht kan hebben voor ouders die er alleen voor staan.

Vandaag op 21 maart start de lente, symbool voor vernieuwing en groei. Ironisch genoeg valt deze dag samen met de Dag van de Alleenstaande Ouder, een groep die vaak voor grote uitdagingen staat: financiële druk, een extra moeilijke balans tussen gezin en werk, een beperkter netwerk… In Vlaanderen is een op de vier gezinnen met inwonende kinderen een eenoudergezin. Ook voor hen staat de Gezinsbond op de barricade.

Ouder zijn is meer dan een voltijdse job, zeker als je er alleen voor staat. Zelf werd ik alleenstaande vader toen mijn kinderen nog erg jong waren. Onze nieuwe federale regering maakt het goede voornemen om alleenstaande ouders extra te ondersteunen.

Wij zijn benieuwd naar de maatregelen die ze voorstelt. In de eerste plaats verwachten we ondersteuning op financieel vlak voor deze gezinnen. Want 64% van de alleenstaande ouders met inwonende kinderen tussen 0 en 18 jaar is ontevreden met de eigen financiële situatie. En 36% heeft zelfs geen spaarreserve.

Dat toonde de Gezinsbarometer van de Gezinsbond (een representatieve trimestriële enquête bij meer dan 1000 gezinnen in Vlaanderen) ons in december 2024. Voor mezelf was het financieel soms puzzelen, ik kon mijn kinderen later niet op kot laten gaan, maar gelukkig kwamen we verder weinig te kort.

Soms kunnen alleenstaande ouders rekenen op alimentatiegeld van hun ex-partner. De fiscale aftrekbaarheid van dat onderhoudsgeld is van belang. En wat plant de nieuwe federale regering? Deze aftrekbaarheid verlagen van 80% naar 50%. Dat kan zware financiële gevolgen hebben bij een echtscheiding.

Gezinsbond vraagt alvast om die verlaging niet door te voeren voor bestaande echtscheidingsregelingen. Wanneer deze betalingen uitblijven is DAVO, Dienst voor Alimentatievorderingen, een vangnet. Helaas schiet DAVO soms tekort. Deze dienst heeft nood aan versterking zodat de toegang tot onderhoudsgeld eenvoudiger en automatisch gebeurt.

Voor ouders die door de zorg voor hun gezin of een hulpbehoevend familielid geen volledig pensioen opbouwden, zijn er financiële vangnetten als ze er alleen voor komen te staan. Of nu toch nog ten minste. Want deze vangnetten wil de federale regering beperken of afschaffen. Dat vergroot het risico om in armoede te verzeilen.

Ook de combinatie gezin en werk is voor alleenstaande ouders extra lastig. Dat merkte ik ook toen ik er alleen voor stond. Daarom is het een goed voornemen van de federale regering om alleenstaande ouders het volledige pakket aan zorgverlof te geven, het nieuwe familiekrediet. Een deel van dat verlof zou elke ouder kunnen doorgeven aan bijvoorbeeld grootouders. Dat is zeker voor alleenstaande ouders een mooie maatregel.

De nieuwe versoepelingen voor werkregelingen creëren een meer flexibele arbeidsmarkt, maar zijn nefast voor werkende ouders die niet altijd zo flexibel kunnen zijn. Mijn werkgever stond me destijds toe om één dag per week van thuis uit te werken, zodat ik op woensdagnamiddag thuis was voor mijn kinderen (lang voor corona hiervan een ‘normale’ praktijk maakte). Ik hoop dat meer werkgevers vandaag inzien hoe belangrijk die flexibiliteit is. Een gezinsvriendelijke arbeidsregeling is nodig.

Om te kunnen gaan werken, hebben de meeste ouders trouwens nood aan kinderopvang. Voor alleenstaande ouders is een plaatsje in de kinderopvang zelfs onmisbaar. Geef hen opnieuw voorrang in de inkomensgerelateerde kinderopvang. Want als er één groep is die niet of weinig op anderen kan leunen voor opvang én een lager gezinsinkomen heeft, dan zijn zij het wel.

We weten uit het Gezinskabinet dat gezinnen met vragen vaak van het kastje naar de muur worden gestuurd. Ouders hebben nood aan één plek waar ze terechtkunnen voor informatie, hulp en advies. Wij roepen de nieuwe regering dan ook op om te investeren in een infopunt dat zo dicht mogelijk staat bij de leefwereld van gezinnen. Ook vanuit de Gezinsbond zetten we in op ontmoetingen en verbinding in de buurt.

En tot slot een welgemeende proficiat aan alle alleenstaande ouders, die elke dag toch weer alles geven. Jullie kunnen op ons rekenen, en we hopen dat onze beleidsmakers diezelfde garantie bieden. Zo kan de lente ook voor alleenstaande ouders vernieuwing en groei brengen.

Ivo Mechels is voorzitter van de Gezinsbond.