‘Onze ouderenzorgsector is niet klaar voor de babyboomers’

Het is nog maar een kwestie van jaren of de eerste babyboomers nemen hun intrek in onze woonzorgcentra. Maar volgens Githa Praet, algemeen directeur van Zorgband Leie en Schelde, is de sector daar vandaag niet klaar voor. “De dag dat de babyboomers in onze routineuze zorgstructuur arriveren, zal het knetteren.”

Ze zullen het niet graag horen, maar de eerste babyboomers dienen zich binnen enkele jaren aan voor een verblijf in het woonzorgcentrum. En hoewel ik ervan overtuigd ben dat mensen in de Vlaamse woonzorgcentra goed verzorgd worden, kan ik nu al beloven dat het zal knetteren. De generatie die geboren werd na de oorlogsjaren, heeft geleerd dat alles kan. Ze groeiden op in een vrije wereld van flowerpower, peace, love en rock&roll. Alles was mogelijk.

En nu ze zelf een dagje ouder worden, en misschien zorgbehoevend, verhuizen ze naar een omgeving waar hun komen en gaan bepaald wordt door het ritme van de dagelijkse zorg. Met activiteiten en menu’s op basis van een planning en waar alles gebaseerd wordt op efficiëntie, veiligheid en verzorgen.

Leg dat maar eens uit aan iemand die opgroeide in de tijd waarin alles nog mogelijk was. De babyboomer wil zelf beslissen hoe hij leeft, wat en wanneer hij eet, waar hij overdag heen gaat en hoe laat hij thuiskomt. Helemaal terecht overigens. Alleen is de organisatie van de woonzorgcentra hier niet klaar voor.

(Lees verder onder de preview.)

Van focus op zorg naar focus op wonen en leven

In het woonzorgcentrum wordt het woord ‘wonen en leven’ nogal snel vergeten. Onze ouderenzorgsector is nog steeds sterk georganiseerd volgens het “ageism-principe” of vanuit het deficitdenken.  Hierbij ligt de focus op wat ouderen niet meer kunnen, en op hun zorgbehoeften. We doen aan hokjesdenken en hebben stereotypen voor ogen waaraan bepaalde vooroordelen op basis van leeftijd worden gekoppeld. Denken we aan verlies van autonomie en privacy op een bepaalde leeftijd of we vinden het vanzelfsprekend dat ouderen niet meer volwaardig aan de maatschappij participeren.

Zorg en niks anders. Dat is fout. Zeker met de boomers die eraan komen moeten we onze zorgcultuur verbreden en meer denken in mogelijkheden en kansen. We moeten kiezen voor een mensgerichte aanpak waarbij we de persoon zelf, en het wonen en leven voorop plaatsen.

Dat doen we vandaag soms al met kleine stapjes, door bewoners meer te laten participeren en hen taken te geven bij de organisatie van activiteiten.

Sloop de muren

Ook de bouw van woonzorgcentra is puur op de zorglogica gebaseerd. We zien lange gangen waar allemaal gelijke kamers zij aan zij liggen.  Alles is gebaseerd op efficiëntie. Maar onze samenleving wordt steeds diverser, en de manier waarop we wonen en leven ook. We kunnen die diverse generatie die staat voor zelfstandigheid en vrijheid geen routineuze zorgmachine opdringen, en hen louter herleiden tot objecten van zorg in een uniforme omgeving.

Het woonzorgcentrum van de toekomst moet terug verbonden worden met de samenleving, een woondorp met meer dan louter zorgfuncties. Waar mensen niet moeten wonen, maar graag willen wonen. Waar mensen ook zonder een zorgbehoefte wensen te wonen, waar we inzetten op multifunctionaliteit, ver weg van de monofunctionele zorgsites. 

(Lees verder onder de preview.)

Terwijl we ons voorbereiden om deze oefening tot een goed einde te brengen, maken we er best werk van om onze ouderenzorgsector uit te breiden met alternatieve ondersteuningsvormen. Voorspellingen gaan ervan uit dat er met de komende vergrijzingsgolf de komende jaren 7.000 extra plaatsen nodig zullen zijn in de woonzorgcentra. Deze extra capaciteit doet de nood aan zorgpersoneel stijgen, terwijl we op vandaag reeds zorghanden tekort hebben.

Maar waarom blijven we vanuit een te beperkte bril kijken naar ouderenzorg? Waarom grijpen we de kansen niet die voor het grijpen liggen? Ook op vandaag staan heel wat assistentiewoningen leeg, wegens overaanbod. Waarom evolueren we niet naar de uitbouw van deze assistentiewoningen naar een model 2.0? Waar we de brug slaan tussen thuis- en residentiële zorg, en waar een actieve samenwerking met de ziekenhuizen wordt opgezet. Op die manier evolueren we naar een model van geïntegreerde zorg.

Want willen we klaar zijn voor de komende generaties bewoners, dan zullen we meer out of the box moeten denken en sneller moeten schakelen.

Githa Praet is algemeen directeur van Zorgband Leie en Schelde.