‘Miserie heeft geen mooi gezicht, maar is wegmoffelen een oplossing?’

Aan het Zuidstation was de sociale schoonmaak blijkbaar voor velen een succes. Maar wat is er  gebeurd met de kwetsbare mensen die er tot zaterdagochtend 26 augustus zaten?, vraagt sociaal verpleegkundige Binta Liebmann Diallo. ‘Is de ellende verdwenen?’

Terwijl de sociale diensten van de stad al lang de noodklok luiden over de toenemende bestaansonzekerheid in Brussel, lijkt het antwoord er eerder een van veiligheid dan van solidariteit te zijn. Terwijl in mooie toespraken de noodzaak van sociale actie wordt erkend, wordt alleen de ‘oplossing’ van de politie ingezet.

Geweld, diefstal en asociaal gedrag zijn realiteiten die niet kunnen worden ontkend. Maar pakt de gekozen methode het probleem aan? Recente cijfers tonen een alarmerende stijging van het aantal daklozen in Brussel. Een stijging van bijna 20% ten opzichte van 2020. Mensen die vaak worden herleid tot statistieken zochten hun toevlucht in de buurt van het Zuidstation. Een mediacampagne met de uitstraling van een verkiezingscampagne verkoopt ons de citroengeur van schoonmaakproducten, maar de ellende wordt onder het mat geveegd.

Tegen welke prijs?  65 mensen werden opgepakt en verjaagd. Deze “netheid” moet ons niet voor de gek houden. Het is de lieveling van rechts.

Waar zijn ze nu?

Ik liep rond in de stationsbuurt. Ik vond Charles* die me, na drie uur vastgehouden te zijn door de politie, toevertrouwde dat hij niet meer terug kan naar zijn vertrouwde hoekje. Zijn rust, zijn discrete waardigheid, samengevat in een kopje waar je kon kiezen of je een muntje achterliet of niet, was aan het wankelen gebracht. Bernard* is niet gearresteerd – zijn papieren waren in orde – maar zijn dagelijks leven is verstoord. En Pierre*, aan de kant van de Fonsnylaan, ontsnapte aan de razzia en vrolijkte ons gesprek op met zijn dankbare glimlach. Maar hoe zit het met Aïcha, deze kwetsbare vrouw, meestal bijna onzichtbaar tussen haar bagage? Waar is ze nu? En Georges*? Augustin*? Pauline*? Mourad*? Ahmet*? Ik hoop dat ze het ’s nachts niet koud hebben, want hun geïmproviseerde dekens zijn in beslag genomen. Heeft de politie het recht om spullen van mensen weg te gooien? Met of zonder papieren?

(Lees verder onder de preview.)

Sommige naburige gemeenten namen verordeningen aan om deze behoeftige mensen te weren. Het Zuidstation was hun toevluchtsoord geworden.

Maar waar zijn ze gebleven?

Het is essentieel om vragen te stellen. Zijn mensen in precaire situaties de enigen die drugs gebruiken? Waarom worden degenen die elders drugs gebruiken, uit het zicht, niet lastiggevallen? Zijn de ongeregeldheden rond het station en in onze buurten het exclusieve domein van de minstbedeelden? Het antwoord is duidelijk nee.

Hoewel drugs en alcohol wijdverspreid zijn in de hele maatschappij, worden ze gebruikt als excuus om de meest zichtbare en kwetsbare mensen te onderdrukken en te domineren.

Zijn zij echt de schuldigen voor de kwalen van onze samenleving? Moeten we hen nog verder uit het zicht duwen en hen nog dieper in de problemen drijven met “grove borstel”-operaties?

De mensen die ik hier heb ontmoet, met wie ik momenten, glimlachen en tranen heb gedeeld, zijn mensen. Ze verdienen beter dan te worden weggejaagd en behandeld als lastposten. Achter elk nummer schuilen immers mensen, verhalen en waardigheid.

Sociaal werk is delicaat en vereist geduld en vertrouwen. Door deze mensen eruit te zetten, worden de banden die zo zorgvuldig door de sociale werkers zijn opgebouwd, verbroken en het zal lang duren om ze weer op te bouwen.

De echte noodzaak is het versterken van sociale voorzieningen en het bieden van blijvende oplossingen. Niet alleen gratis openbare toiletten, maar ook onderdak, een luisterend oor, een kans. Het wordt tijd dat Brussel kiest voor menselijkheid in plaats van voor de gemakkelijke uitweg met kortstondige, wrede reacties zoals deze.

(* deze namen zijn schuilnamen.)

Binta Liebmann Diallo is sociaal verpleegkundige in Brussel.