‘Meer mensen aan de slag? Zorg dan voor genoeg kinderopvang en openbaar vervoer’

Zullen meer mensen willen werken als de kloof tussen een uitkering en een loon groter wordt? ‘Misschien wel’, schrijft Knack-redactrice Ann Peuteman in haar column De Zoetzure Dinsdag. ‘Maar dan wel op voorwaarde dat ze een beroep kunnen doen op degelijk openbaar vervoer en betaalbare kinderopvang.’

B., de alleenstaande moeder van een peuter, heeft het niet onder de markt. Toen ze zes maanden zwanger was, ging de vader van haar zoontje bij haar weg. Kort na haar bevallingsverlof werd ze ook nog eens ontslagen bij de buurtsupermarkt waar ze werkte. Ondertussen leeft ze al zo’n anderhalf jaar van een werkloosheidsuitkering. Ze zou dolgraag weer aan de slag gaan, maar dat is allesbehalve evident.

Toen de N-VA afgelopen week onder meer voorstelde om leeflonen en werkloosheidsuitkeringen te bevriezen zodat de financiële kloof tussen werken en niet werken groter wordt, moest ik meteen aan B. denken. Welke impact zou die maatregel op haar hebben? Niet alleen zou ze dan nog moeilijker rondkomen, het zou ook een pak lastiger worden om een baan te vinden en te houden. Het volgens sommigen veel te kleine verschil tussen een werkloosheidsuitkering en het minimumloon is namelijk lang niet de enige werkloosheidsval. Een andere reden waarom mensen soms besluiten dat ze maar beter geen job kunnen aannemen, is dat ze geen idee hebben hoe ze dat georganiseerd kunnen krijgen.

Om te beginnen is er het tekort aan kinderopvang. Jonge ouders kunnen pas aan de slag wanneer ze een veilige en betaalbare plek hebben waar ze hun kroost tijdens de (soms heel afwijkende, onregelmatige of onvoorspelbare) werkuren kunnen onderbrengen. Vandaag is dat niet vanzelfsprekend. In sommige streken is de vraag naar kinderopvang zoveel groter dan het aanbod dat je al een jaar voor je er nog maar aan denkt om zwanger te worden op een wachtlijst moet gaan staan. Tenzij je bereid bent om een stevige duit neer te tellen natuurlijk, maar dat is voor mensen die van een uitkering leven doorgaans geen optie. Natuurlijk is het een heel goede zaak dat Vlaams minister van Welzijn Hilde Crevits (CD&V) nu stevig investeert in meer én betere opvang. Maar doordat voorrang wordt gegeven aan ouders die minstens 80 procent werken of een beroepsgerichte opleiding volgen, schieten werkzoekende moeders daar niet al te veel mee op.

Nogal wat mensen zonder baan hebben te weinig middelen en mogelijkheden om te kunnen werken.

Voor B. leek het tij nochtans te keren. Een paar maanden geleden werd ze voor drie dagen per week aangenomen in een woonzorgcentrum op zo’n dertig kilometer van haar woonplaats. Haar buurvrouw was bereid om twee dagen, tegen betaling, op haar zoontje te passen. B. maakte zich sterk dat ze met wat creativiteit ook die derde dag wel ingevuld zou krijgen. Haar enthousiasme bekoelde echter aanzienlijk toen ze haar nieuwe werkplek ingaf op de website van De Lijn. Om er te raken moest ze liefst drie bussen nemen, waarvan twee flexbussen. Drie weken hield ze dat vol. Tot bleek dat ze tijdens haar weekendshifts niet in het woonzorgcentrum kon raken omdat een van de bussen dan helemaal niet rijdt. Ze probeerde nog te liften, maar op die manier arriveerde ze hopeloos te laat op haar werk.

B. is niet de enige die zo vastloopt. Wel meer mensen zonder baan hebben te weinig middelen en mogelijkheden om te kunnen werken – en dat zijn heus niet allemaal alleenstaande ouders. Een overheid die hen écht wil motiveren om weer aan het werk te gaan, kan beter stevig in kinderopvang en openbaar vervoer investeren dan uitkeringen bevriezen. Nochtans lijkt het omgekeerde vandaag te gebeuren. Ondanks de inhaalbeweging die in de kinderopvang wordt ingezet, komen werkzoekende ouders er in veel gevallen niet aan de bak. En het openbaar vervoer? Dat is al helemaal een lachertje. Lijnen en haltes worden afgeschaft en reizigers doen over heel wat trajecten een pak langer dan een halfjaar geleden.

B. is nu weer werkloos. Ze heeft besloten om te wachten met solliciteren tot haar zoon over een dik jaar naar de kleuterschool mag. Daar is altijd plaats en het is nog gratis ook. Tegen die tijd zou ze graag een appartementje vinden in de stad, want daar rijden veel meer bussen en trams. Alleen zijn de meeste huisbazen niet zo tuk op alleenstaande ouders zonder baan. Al helemaal niet als die van een werkloosheidsuitkering moeten leven die straks misschien wel een hele tijd wordt bevroren.